O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-texnologiya instituti
Budoy donining endosperma massasi ulushini aniqlash usuli
Download 1.48 Mb. Pdf ko'rish
|
un yorma va omuxta em texnologiyasi (2)
Budoy donining endosperma massasi ulushini aniqlash usuli. Ishning maqsadi. Navli un olishda asosan endospermaning kraxmal qismi tanlab olinadi, donning qobiq aleyron qatlamlari va murtagi esa kepakka yuboriladi. Shuning uchun tegirmonda tortiladigan budoydagi endosperma miqdorini aniqlash dondan un olish «vixod»ini oldindan bilishga imkon yaratadi.Bu usul donning geometrik tuzilishini statistik tahlil qilishga asoslangan bo’lib, amaliyotda etarli darajada aniqlikda bu usulni bajarish uchun ko’p vaqt talab qilinmaydi. Bu usul murakkab tadqiqot ishlar natijasi bo’lib, ko’p marotaba amalga oshirilgan tajribalar natijalarning yiindisidir. Budoy donidagi endosperm massasining kraxmal qismi miqdorini aniqlash quyidagi formula bilan aniqlanadi: 2 0 1 0 1 100 * m V V V m − − = (9) bu erda: V 0 – don hajmi; 96 V 1 – qobiq, aleyron qatlamlarini hajmi; m 2 – dondagi murtak massasining ulushi. Donning hajmi quyidagi nisbatlar bilan aniqlanadi: V 0 = 0,52*a*b*l (10) Bu erda: a,b,l – donning eni, yo’onligi va uzunligi. Dondagi meva qobii va aleyron qatlamining hajmi don sirtqi yuzasi (F) maydoni parda to’qimalarining ko’paytmasiga teng va u harfi bilan belgilanadi. V 1 = F * (11) Donning sirtqi maydon yuzasini quyidagi formula bilan aniqlanadi: 2 2 2 88 , 0 7 , 3 * 02 , 0 l b а F + + = (12) Maxsus adabiyotlardagi ma’lumotlarning statistik tahlili va turli don partiyalarini eksperimental tekshirish natijasi shuni ko’rsatadiki, budoyning parda to’qimalarining o’rtacha o’lchami 0,065 mm va undagi murtak massasining ulushi 2,5% ga teng. Donning o’lchamlarini bilgan holda endospermaning massa ulushini aniqlash mumkin. Tahlil uchun namunadan tanlab olmasdan 50 ta budoy doni ajratilib, uning har birini 0,1 mm gacha aniqlikda o’lchanadi, donning eni, yo’onligi va uzunligining o’rtacha arifmetik o’lchami topiladi. Misol. Budoy navi … partiyasi tahlilida quyidagi o’rtacha arifmetik raqamlar va geometrik o’lchamlar aniqlandi: eni a = 3,0 mm; yo’onligi b =2,6 mm; uzunligi l = 6,2 mm. Yuqoridagilarga asoslanib, quyidagilarni aniqlaymiz: donning hajmi V 0 = 3,0*2,6*6,2*0,52 = 25,1 mm 3 ; donning sirtqi yuza maydoni F = 0,02*9,0+3,76*6,76+0,88*38,44=59,07 mm 2 ; parda to’qimalarning miqdori V 1 = 59,07*0,065 = 3,8 mm 3 Endosperma massasining ulushi % 3 , 82 5 , 2 100 * 1 , 25 8 , 3 1 , 25 = − − = э m Laboratoriya ishining tahlili shuni ko’rsatadiki, olingan namunadagi budoy massasida 82,3% endosperm qismi bo’lib, uning «chiqish»i esa salkam 82,5% ni tashkil qiladi. Download 1.48 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling