O’zbekistоn respublikasi оliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi namangan davlat universiteti

Compaq
), NEK (
NEC
), Filips (
Philips
), Epl (
Apple
), Xyulett-Pakkard 
(
Hewlett-Packard
), Soni (
Sony
), Psion (
Psion
) firmalari tomonidan tayyorlangan cho’ntaki 
kompyuterlar bugungi kunda keng tarqalgan kompyuterlardir 
Shaxsiy kompyuter 
- hammaning imkoni va foydalanish qulayligi bo’yicha umumiy 
talablarni qanoatlantiruvchi stol ustiga o’rnatiladigan yoki qo’lda olib yuriladigan, atayin bitta 

---

193 
foydalanuvchi tomonidan ishlatilishi uchun yaratilgan EHM. Shaxsiy kompyuterning paydo 
bo’lishi mikrokompyuter yaratilishi bilan chambarchas bog’liq. Shu bois "shaxsiy kompyuter" va 
"mikrokompyuter" atamalari ma’nodosh atamalar kabi qo’llaniladi. Konstruktiv jihatdan shaxsiy 
kompyuterlar markaziy tizim bloki ko’rinishida qurilgan bo’lib, boshqa qurilmalar unga maxsus 
ajratkichlar orqali ulanadi. 
Tizim bloki 
tarkibiga esa kompyuterning barcha asosiy uzellari 
kiradi. Jumladan: 
tizim platasi (yoki asosiy plata) Motherboard 
elektr ta’minot bloki; 
ko’chmas magnit disk asosidagi to’plagich (vinchester); 
ko’chma magnit disk asosidagi to’plagich; 
optik disk asosidagi to’plagich; 
qo’shimcha qurilmalarni ulash uchun mo’ljallangan ajratkichlar. 
Kompyuterning imkoniyatlarini belgilab beruvchi asosiy qurilma sanaladigan 
tizim 
platasida 
(
Motherboard
) esa avvalambor quyidagilar joylashadi: 
markaziy protsessor;
tezkor xotira, o’ta tezkor xotira qurilmasi (kesh-xotira);
BIOS tizimi (axborotni kiritish-chiqarishning asosiy tizimi) bilan birgalikdagi doimiy 
xotira qurilmasi;
boshqaruvchi mikrosxemalar (chipsetlar), ko’makchi mikrosxemalar hamda axborotni 
kiritish-chiqarish kontrollerlarining to’plami;
apparatlar sozlanishiga oid ma’lumotlar bilan birgalikdagi xotira qurilmasi va ushbu 
qurilma uchun mo’ljallangan akkumulyator;
kengaytirish ajratkichlari yoki slotlar (
slot
);
ko’chmas magnit disklar disk kiritish qurilmalari, ketma-ket va parallel portlar, infraqizil 
portning interfeysli kabellarini, shuningdek, universal ketma-ket 
USB 
shinasini ulash uchun 
mo’ljallangan ajratkichlar;
elektr ta’minotiga oid ajratkichlar;
protsessorning elektr ta’minoti uchun mo’ljallangan kuchlanish o’zgartirgich;
klaviaturani ulash uchun mo’ljallangan ajratkich;
taktli impulslar generatori;
tovush kartasi;
video karta;
Bundan tashqari, tizim bloki korpusida joylashgan tugma va dinamik indikatorlarini ulash 
uchun kichik ajratkich-sanchqilardan foydalaniladi. O’xshash ajratkichlar tutashtirgichlar