O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi «organik kimyо»

Nazorat savollari:
1.Nima uchun atsetilen va metilatsetilen kislotali xossaga ega.
2.Dimetilatsetilen bromlansa asosan qanday birikma hosil bo’ladi.
3.Dimetilatsetilen va butin-1 larni bir-biridan qanday reaktsiyalar yordamida ajratish mumkin.
4.Atsetilendan foydalanib, metilatsetilen, 4-me­til­pentin-1 va 5-metilgeksin-2 larni sintez qiling.
5.Etilatsetilenning vodorod bromid bilan bilan reaktsiyasi benzoil peroksidi ishtirokida olib borilsa, qanday monobromalken hosil bo’ladi.
6.Tarkibi C₄H₆ bo’lgan uglevodorod ikki molekula bromni biriktiradi, mis oksidining ammiakli eritmasi bilan reaktsiyaga kirishmaydi. Bu uglevodorod suv bilan sul’fat kislotasi ishtirokida qaynatilsa, metiletilketon hosil bo’ladi. C₄H₆ ning tuzilish formulasini aniqlang.
Adabiyot:

1. 
   O.Ya.Neyland Organicheskaya ximiya. M.: «Visshaya shkola». 1990. S. 147-159.
   
2. 
   A.N.Nesmeyanov, N.A.Nesmeyanov Nachala organicheskoy ximii. Kniga 1. M.: 1969. S. 280-286.
   
3. 
   Dj.Roberts, M.Kaserio Osnovi organicheskoy ximii. chast’ 1. M.: «Mir», 1978. S. 241-250.
   
4. 
   A.Terney Sovremennaya Organicheskaya ximiya. T. 1. M.: «Mir», 1991. S. 356-383.
   
5. 
   Z. Gauptman, Yu. Grefe, X. Remane Organicheskaya ximiya. M.: «Ximiya». 1979. S.352-357.
   
6. 
   Q.N. Axmedov, X.Y. Yildoshev Organik kimyo usullari. I-qism. T.: «Universitet». 1998. 55-61 b.
   

Ma’ruza № 9. Galoidalkillar izomerlanishi, olish usullari
Uglevodorodlarning galogenli hosilalari. Alifatik qator uglevodorodlarining monogalogenli hosilalari. Nomlanishi, sinflanishi, izomerlanishi. Galoidalkillarni sanoat, laboratoriyada olish usullari
Uglevodorodlarning galogenli birikmalarini klassifikatsiya qilishda uglerod atomining gibridlanishi asos qilib olinadi. Gibridlanish sp³, sp², sp bo’lganligi uchun uglerod atomining atrofida irinbosarlarning fazoviy joylashishi tetraedrik, trigonal, diagonal bo’ladi.
I. S_(sp3)-X bog’li galoidbirikmalar: RCH₂-X, RCHXR, R₃CX, RCX₃, RCHX₂, CX₄
II. S_(sp2)-X bog’li galoidbirikmalar: R₂C=CRX
III. S_(sp)-X bog’li galoidbirikmalar: R-CC-X
Bu birikmalar bir-biridan izlarining fizikaviy va kimyoviy xossalari bilan keskin farq qiladi.