O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi davlat universiteti

miqdorda yodni erkin holda ajratish. Probirkalardagi suyuqliklar suv hammomidan olib 
sovitiladi. Keyin har biriga yodli rux xlorid reaktividan 3 ml dan, atsetat kislotaning 3 % li 
eritmasidan 2 ml va 1 % li kraxmal eritmasidan 1-2 tomchi qo‗shiladi. Natijada rux sulfat sariq 
qon tuzi bilan birikib, kaliy rux temir-2-sianid kompleks birikma hosil qiladi. Bu glyukozaning 
oksidlanishidan hosil bo‗lgan sariq qon tuzini qizil qon tuziga o‗tishdan saqlaydi. Shu bilan 
birga glyukozaning oksidlanishidan ortib qolgan qizil qon tuzi kislotali muhitda kaliy yodid 
bilan reaksiyaga kirishib, o‗ziga ekvivalent miqdorda yodni erkin holda ajratadi. Bu kraxmal 
bilan ko‗k rang hosil qiladi. 
4) Yodni titrlash. Kolbachalardagi suyuqliklarning ko‗k rangi yo‗qolguncha 
mikropipetkaga qo‗yilgan giposulfitning 0,005 normal eritmasi bilan titrlanadi. 
Hisoblash. Shu erkin yodni titrlash uchun sarf bo‗lgan giposulfit miqdori asosida 
quyidagi jadval bo‗yicha hisoblab tekshirilgan qondagi qandning miqdori topiladi.  

---

Erkin yodni titrlash uchun sarf bo„lgan giposulfit miqdori asosida qon qandi miqdori 
topish haqida ma'lumot 
Gipos
ul
- 
fit
ning 
ml
mi
qdor
i 
dor
i 
0,00 
0,01 
0,02 
0,03 
0,04 
0,05 
0,06 
0,07 
0,08 
0,09 
0,0 
0,385 
0,382 
0,379 
0,376 
0,373 
0,370 
0,367 
0,364 
0,361 
0,358 
0,1 
0,355 
0,352 
0,350 
0,348 
0,345 
0,343 
0,341 
0,338 
0,336 
0,333 
0,2 
0,331 
0,329 
0,327 
0,325 
0,323 
0,321 
0,318 
0,316 
0,314 
0,312 
0,3 
0,310 
0,308 
0,306 
0,304 
0,302 
0,300 
0,298 
0,296 
0,294 
0,292 
0,4 
0,290 
0,288 
0,286 
0,284 
0,282 
0,280 
0,278 
0,276 
0,274 
0,272 
0,5 
0,270 
0,268 
0,266 
0,264 
0,262 
0,260 
0,259 
0,257 
0,255 
0,253 
0,6 
0,251 
0,249 
0,247 
0,245 
0,243 
0,241 
0,240 
0,238 
0,236 
0,234 
0,7 
0,232 
0,230 
0,228 
0,226 
0,224 
0,222 
0,221 
0,219 
0,217 
0,215 
0,8 
0,213 
0,211 
0,209 
0,208 
0,206 
0,204 
0,202 
0,200 
0,199 
0,197 
0,9 
0,195 
0,193 
0,191 
0,190 
0,188 
0,186 
0,184 
0,182 
0,181 
0,179 
1,0 
0,177 
0,175 
0,173 
0,172 
0,170 
0,168 
0,166 
0,164 
0,163 
0,161 
1,1 
0,159 
0,157 
0,155 
0,154 
0,152 
0,150 
0,148 
0,146 
0,145 
0,143 
1,2 
0,141 
0,139 
0,138 
0,136 
0,134 
0,132 
0,131 
0,129 
0,127 
0,125 
1,3 
0,124 
0,122 
0,120 
0,119 
0,117 
0,115 
0,113 
0,111 
0,110 
0,108 
1,4 
0,106 
0,104 
0,102 
0,101 
0,099 
0,097 
0,095 
0,093 
0,092 
0,090 
1,5 
0,088 
0,086 
0,084 
0,083 
0,081 
0,079 
0,077 
0,075 
0,074 
0,072 
1,6 
0,070 
0,068 
0,066 
0,065 
0,063 
0,061 
0,059 
0,057 
0,056 
0,054 
1,7 
0,052 
0,050 
0,048 
0,047 
0,045 
0,043 
0,041 
0,039 
0,038 
0,036 
1,8 
0,034 
0,032 
0,031 
0,029 
0,027 
0,025 
0,024 
0,022 
0,020 
0,019 
1,9 
0,017 
0,015 
0,014 
0,012 
0,010 
0,008 
0,007 
0,005 
0,003 
0,002 
Jadvalning chap tomonidagi birinchi ustunda giposulfitning butun va o‗nlar ham 
tepasidagi gorizantal ustunda yuzlar soni ko‗rsatilgan. Jadvalning o‗rtasidagi raqamlar esa sarf 
bo‗lgan giposulfitga tegishli qand miqdorini ko‗rsatadi. 

---

Masalan, birinchi kolbachadagi suyuqlikni titrlash uchun sarf bo‗lgan giposulfit miqdori 
1,31 ml bo‗lsin. Ikkinchi kolbadagi suyuqlikni titrlash uchun sarf bo‗lgan giposulfitning miqdori 
1,38 ml bo‗lsin. 
Qon solinmagan nazorat kolbachadagi suyuqlikni titrlash uchun sarf bo‗lgan giposulfit 
miqdori 1,91 bo‗lsin. 
Birinchi kolbadagi suyuqlikning qand miqdorini bilish uchun avval jadvalning chap 
tomonidagi ustundan 1,3 tepadagi gorizantal ustundan 0,01 ni topib, ikkalasi to‗g‗ri shartli 
chiziq bilan birlashtiriladi. Ikkala chiziqning birlashgan nuqtasi 0,122 raqamga duch keladi. 
Demak, birinchi tajribada tekshirilgan 0,1 ml qonda 0,122 mg qand bor ekan. Xuddi shu xilda 
ikkinchi tajribadagi qand miqdori topiladi. U 0,110 mg qandga, nazoratniki esa 0,015 mg 
qandga to‗g‗ri keladi. 
Parallel ravishda o‗tkaziladigan har ikkala tajribadan o‗rtachasi topiladi. Buning uchun 
birinchi tajribada topilgan qand miqdorini ikkinchi tajribada topilgan qand miqdoriga qo‗shib, 
chiqqan son ikkiga bo‗linadi. 
0,122 + 0,110 = 0,232 
0,232 : 2 = 0,116 
Shu 0,116 mg dan kontrol tajribadagi qand miqdori 0,015 mg ni olganda 0,1 ml qondagi 
qand miqdori chiqadi. 0,116 – 0,015 = 0,101 va so‗ngra qondagi glyukozaning foiz miqdori 
topiladi. 
0,1 ml qonda ------------- 0,101 
100 ml qonda ------------- X 
X = 100 x 0,101/0,1 = 101 mg % 
Shunday qilib, bizning misolimizda qondagi qand miqdori 101 mg % ekan.