O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi r. D. Do‘smuratov

10.2. CHORVACHILIK STATISTIKASI 
10.2.1. Chorvachilik statistikasining vazifalari 
 
Chorvachilik qishloq xo‘jaligining asosiy tarmog‘i bo‘lib, uning 
tarkibiga qoramolchilik, qo‘ychilik, parrandachilik, quyonchilik, pilla-
chilik va boshqa chorva tarmoqlari kiradi. 
Chorvachilik mahsulotlarini ko‘paytirish uchun, eng avvalo, yem-
xashak  bazasini yaxshilash, genetika va seleksiyada erishilgan yutuq-
lardan keng foydalanish, biologik uslublarni keng qo‘llash hamda poda 
tarkibini yaxshilash zarurdir. 
Shuning uchun ham statistika, eng avvalo, chorvachilik moddiy-
texnika bazasining ahvoli va rivojlanishini tavsiflovchi ko‘rsatkichlarni 
o‘rganib chiqadi. 
Bu turdagi ko‘rsatkichlarga: chorvachilikning yem-xashak, mol-
xona, texnik vositalar, ishchi kuchi, yuqori malakali mutaxassislar va 
boshqalar bilan ta’minlash kirsa, chorvachilikning rivojlanishini tav-
siflovchi ko‘rsatkichlarga esa-chorva mollari soni; podaning tarkibi; 
chorva mollarini takror ishlab chiqarish va ularning harakati; chorva 
mollarining mahsuldorligi; zoomuxandislik tadbirlar majmuasi kiradi. 

---

 
 
329
Yuqoridagi ko‘rsatkichlar o‘z navbatida mehnat unumdorligi, mah-
sulot tannarxi, olingan foyda, rentabellik darajasi va shu kabi iqtisodiy 
ko‘rsatkichlar ham katta ta’sir etadi. 
Shu boisdan statistika fani ushbu iqtisodiy ko‘rsatkichlarni chorva-
chilikning moddiy-texnika bazasining ahvolini va rivojlanishini ifoda-
lovchi ko‘rsatkichlar bilan uzviy bog‘langan holda o‘rganib, chorvachi-
likni yanada rivojlanishi va uning iqtisodiy samarasini oshirish imkoniy-
atlarini (rezervlarini) topishda muhim ilmiy-nazorat vazifalarini baja-
radi. 
Demak, chorvachilik oldida turgan vazifalarni hal etilishida sta-
tistika fanining roli katta bo‘lib, uning asosiy vazifalari: 
1. Tarmoqning holati va rivojlanishiga tavsifnoma berish; 
2.  Davlat tomonidan bajarilishini nazorat etish; 
3.  Chorva mollarning dinamikasini o‘rganish; 
4.  Chorvachilik  tarmog‘i  bo‘yicha kerakli bo‘lgan ma’lumotlarni 
to‘plash; chorva mollarning soni va poda tarkibini o‘rganish; chorva 
mollarni takror ishlab chiqarish va uning harakatini hamda ozuqa 
bazasining ahvolini o‘rganish; 
5.  Chorvachilik  mahsulotlarini  ko‘paytirish imkoniyatlarini 
(rezyervlarni) qidirib topish kabilardan iboratdir. 
Ushbu vazifalarni bajarishda iqtisodiy adabiyotlarda foydalaniladi-
gan taqqoslash, guruhlash, monografik tadqiqot usullaridan mustaqil 
ravishda foydalaniladi.