O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi samarqand davlat universiteti

Nazorat savollvri 
1. 
Barg qanday quritiladi 
2. 
O‗simlikning er ustki qismi (o‗t) qanday quritiladi 
3. 
Kurtaklar qanday quritiladi 
4. 
Po‗stloqlar qanday quritiladi 
5. 
Gullar qanday quritiladi 
 
8-MAVZU. DORIVOR O„SIMLIKLARNING MEVA VA URUG„LARINI 
QURITISH USULLARI 
Reja 
1. 
Quritishning umumiy tartib qoidalari 
2. 
Mevalarni quritish usuli 
3. 
Urug‗larni quritish usulari 
Tayanch iboralar: efir moy, harorat, glikozidlar , alkoloidlar, askorbin 
kislotasi, bodom urug‗i, fenxelь, arpabodiyon va kashnich mevalari, xantal urug‗i 
va boshqalar 
 
• 
Quritishning umumiy tartib qoidalari quyidagilardan iborat:
1. Tarkibida efir moylari mavjud xom-ashyo 30-35 (40)
0 
S haroratda 
quritiladi. 10-15 sm qalinlikda efir moylarini uchib ketishiga yo‗l qo‗ymagan 
holda. 
2. Tarkibida glikozidlar mavjud xom-ashyo 50-60
0
S haroratda. Ushbu 
holda fermentlar glikozidlarni tarkibini buzishga ulgurmaydi. 
3. Tarkibida alkoloidlar mavjud xom-ashyo 50
0
S gacha haroratda quritiladi. 
4. Tarkibida askorbin kislotasi mavjud xom-ashyo 80-90
0
S haroratda 
quritiladi.
Quritishning barcha usullarida (efir moylilaridan tashqari) xom-ashyo qalin 
yoymasdan joylashtirilib, tez-tez ag‗darilib turiladi, ammo maydalanib ketishiga 
yo‗l qo‗yilmaydi 
Meva va urug„lar pishib etilgan davrda yig‗iladi. Mevalar odatda ertalab 
yoki kechqurun yig‗ib olinadi, kun isiganda yig‗ilsa, quruq mevalarning urug‗i 
sochilib ketishi mumkin. 
Mevalar turiga qarab tayyorlanadi. Ba‘zilar qo‗l bilan bitta-bitta uzib 
olinadi, boshqalari esa tayoq bilan qoqiladi. 
Urug‗lar ham turli usullar bilan tayyorlanadi. Ba‘zi urug‗lar maxsus asbob 
bilan mevadan ajratib olinadi (bodom urug‗i va boshqalar). Mayda meva va 
urug‗lar esa urug‗lar etilganidan so‗ng yoki etilishi oldida o‗simlikni o‗rib quritib, 
so‗ngra xirmonda yanchib tozalanadi (fenxelь, arpabodiyon va kashnich mevalari, 
xantal urug‗i va boshqalar).