O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi termiz davlat universiteti geografiya kafedrasi
Download 0.7 Mb. Pdf ko'rish
|
Abdullayev O.O. Jahon tabiiy geografiyasi
|
Tropik tekisliklar . Bu o'lka shimolda Amazoniya bilan tutashgan uning
janubdagi chegarasi taxminan 300 janubiy kenglik bo'ylab sharqda Braziliya tog'ligining g'arbiy etagi g'arbda And tog'larning sharqiy etagi orqali o'tadi. O'lka Argentina, Boliviya Paragvay Braziliya territoriyasida joylashgan. Tabiatning asosiy hususiyati Relyefning tekisligi tropik kontinental iqlim savannalar va tropik siyrak o'rmonlarning keng tarqalganligidadir. O'lkaning joylashgan o'rni platforma qalqonlari bilan And tog'lari oralig'ida meridian bo'ylab cho'zilgan va proterazoy va proterazoydan keyingi davr cho'kindi jinslari bilan to'lgan bukilmaga to'g'ri keladi. O'lka iqlimi sernam va quruq fasllar keskin almashinib turadigan tropik iqlimidir. Iqlimning kontinentallik belgisi Gran-Chakoda ayniqsa yaqqol ifodalangan. Gran-Chakoda o'rtacha oylik hamda yilning issiq va salqin fasllari o'rtasidagi temperaturalari farqigina ancha katta bo'lib qolmasdan katta transport ahamiyatiga ega. Parana va Paragvay daryolari shuningdek faqat yomg'irli davrlardagina kichik kemalar qanday oladigan irmoqlari Gran-Chakoning ichki rayonlariga kiritiladigan asosiy yo'llar bo'lib hizmat qiladi. Shimoliy va sharqiy suv bosadigan yerlarda katta maydonlarni iqlimligi qalin va hayvonotga boy bo'lgan botqoqlar egallagan. Daryolar sohilidagi botqoqlarda paka deb ataladigan suvda yashovchi dunyodagi eng yirik kelishuvchilar bor. Quruqroq joylarda boy o'simliklari va baland daraxtlari o'sadigan savannalarni uchratish mumkin. Gran-Chakoda kserofset tropik o'rmonzorlar va butazorlar xos. Gran-Chakoda past bo'yli siyrak o'rmonlarda daraxtlarning qimmatbaho turlari ko'p, shu jumladan mashhur keracho daraxti bor. Aholi asosan sohilida kebrocha dakti jadal kesib olinadigan daryolarga yaqin yerlarda yashaydi. Lekin bu yerlarda ham yillik aholi punktlari yo'q oilasi bilan o'rmon kesuvchilarning kulbalari tez-tez uchrab turadi. Gran-Chakoda keyingi yillarda obikor yerlarda paxta va shakarqamish yetishtiriladi. |
