O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi termiz davlat universiteti geografiya kafedrasi

 
Braziliya tog'ligi. Tropik tekisliklari. O'lka tabiatining asosiy hususiyati 
yassi tog'liklar va kursisimon platolarning ko'pligiga hamda subekvatorial va 
tropik iqlimning hukmronligiga bog'liq. Braziliya tog'ligining sharqiy va janubiy
sharqiy chekkalarida Atlantika okeanlari tomonidan qaralganda baland va va juda
parchalanib ketgan tog' sistemasiga o'xshab ko'rinadi. Sharqiy Braziliya qalqoni 

---

59 
chekka qismlarining neogenda parchalanishi va ko'tarishi natijada balandligi 2000 
m dan ortadigan tizimlar ya'ni serralar vujudga kelgan Braziliya tog'ligi g'arb va
shimolda past tekisliklar bilan chegaralangan. Tropik o'rmonlar qoplangan past tekis
yerlar daryolar vodiylar bo'ylab tog'likning ichki qismlariga uzoq kirib borgan. 
Braziliya tog'ligi subekvatorial va tropik mintaq-alarda joylashganligidan yil 
davomida quyoshdan ko'p miqdorda issiqlik oladi. Faqat eng baland serralardagina
salqinroq tog'likning markaziy qismida yillik yog'in miqdori 1500-1200 mm janubiy 
yarim shar yozning deyarli butunlay to'rt olti yilga to'g'ri keladi. Yanvarning 
o'rtacha harorati esa Q25Q270 S 
iyulning o'rtacha harorati esa Q240 S atrofida shimolad sernam davr ancha uzoq
cho'ziladi va harorat sari iqlim sharoitlarining anchagina o'zgarishi
kuzatiladi.Shimoliy sharqining eng yirik daryosi bo'lgan San Fransiskoning oqim 
rejimi juda o'zgaruvchan lekin shunga qaramasdan uning sharsharalari yo'q ayrim 
qismlaridan kema qatnovida foydalaniladi. Braziliya tog'ligiga savannalar bilan 
tropik siyrak o'rmonlar ko'pchilikni tashkil etadi. Tog'likning hamma qismida tub
jinslarni qoplab yotgan qalin va qadimgi nurash po'stli tuproqlar uchun ona jins 
bo'lib hizmat qiladi. Nurash po'sti ustida tog'likning ichki qismida qizil va qizil jigar 
rang tuproqlar Atlantika sohilining doimiy sernam bo'ladigan rayonlarida qizil
miterit tuproqlar tarkib topgan. Braziliya tog'liklarida aholi notekis joylashgan va
territoriyasi bir tekisda o'zgartirilmagan. Shu sababli tabiiy landshaftlar o'lkaning 
turli qismida turli darajada o'zgartirilgan.