O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti qalandar abduraxmonov, Samandar qurbonov

 
2.2. Insonni ishlab chiqarish faoliyatining asosiy
maqsadi sifatida rivojlanishi 
Iqtisodiy adabiyotda hozirga qadar “inson salohiyati” atamasi 
tushunchasiga aniq tarif berilmagan. Uning o‘rniga, odatda, “xodim-
ning mehnat salohiyati” tushunchasidan foydalaniladi. Mazkur 
tushuncha xodimning muayyan sharoitlarda o‘z ishlab chiqarish 
faoliyatida ma’lum natijalarga erishish hamda mehnat faoliyati jarayo-
nida ishlab chiqarishdagi o‘zgarishlar natijasida paydo bo‘ladigan 
yangi vazifalarni hal etish uchun o‘zini takomillashtirishga qaratilgan 
jismoniy va intellektual xususiyatlari jamlanmasi hisoblanadi. 
Salohiyat – muayyan vazifalarni hal etish, qo‘yilgan maqsadlarga 
erishish uchun foydalanilishi mumkin bo‘lgan imkoniyatlar, manbalar, 
vositalar va hokazolarning jamlanmasi, alohida shaxs, jamiyat, 
umuman davlatning imkoniyatidir. 
Inson salohiyati deganda esa quyidagilar tushuniladi: 

---

20 
- jismoniy salomatlik; 
- tabiiy va ishlab chiqarish muhitining noqulay ta’siriga chidam-
lilik, uzoq muddatli kuch va asab zo‘riqishiga bardoshlilik qobiliyati; 
- ijtimoiy-psixologik xususiyatlar: tasavvurlarning barqarorligi, 
xotira, nutq, inson xarakteri, uning ijodiy qobiliyati, bilimlari va 
e’tiqodi, ijtimoiy tajribani egallash darajasi, ijtimoiy faollik; 
- ishlab chiqarish–iqtisodiy xususiyatlari: malaka, ijtimoiy ta’lim 
darajasi, kasb tajribasi, tashabbuskorlik va ishbilarmonlik, bajari-
layotgan ish sifati va tejamkorlik, xodimlar bilan o‘zaro munosabat, 
mas’uliyat, mehnat intizomi, texnika xavfsizligi qoidalariga rioya etish 
va hokazolardir (1-rasm). 
2.1-rasm. Inson salohiyatining xususiyatlari
7
 
7
Inson taraqqiyoti. Darslik. i.f.d., prof. Q.X. Abdurahmonov tahriri ostida. – T.: Fan va 
texnologiya, 2013. – 36 b