33
4.1-rasm. Marketing axborot manbalarini tanlash, axborotlarni to„plash va
tahlil qilish jarayonlari ketma-ketligi
Ichki ikkilamchi axborotlarning asosiy manbai axborotlar bazasiga firma
faoliyatida ahamiyatga ega bo‗lgan barcha ma‘lumotlar (statistika
hisoboti,
buxgalteriya hisoboti, mijozlarning hisob raqamlari, ilgari o‗tkazilgan tadqiqot
materiallari) kiritilgan kompyuter hisoblanadi. Ikkilamchi
axborotlarning tashqi
manbalari esa hukumat yoki nohukumat manbalari bo‗lishi mumkin.
Birlamchi axborotlarga ikkilamchi axborot manbalari zarur ma‘lumotlar bilan
ta‘minlay olmagan hollarda zarurat tug‗iladi. Birlamchi axborotlarning umumiy
ahamiyatini baholash uchun ularning afzallik va kamchiliklarini solishtirib ko‗rish
lozim (4.1-jadval).
4.1-jadval
Birlamchi axborotlarning afzallik va kamchiliklari
1
Afzalliklar
Kamchiliklar
• aniq maqsadlarga muvofiq to‗planadi;
• ma‘lumot
to‗plash
metodologiyasi
firmaga ma‘lum va u tomondan nazorat
qilinadi;
• ko‗pincha firmaga tegishli bo‗lib,
raqobatchilarga tegmay qoladi;
• bir-biriga zid keluvchi ma‘lumotlarning
yo‗qligi;
•
ishonchlilik
darajasi
aniqlanishi
mumkin;
• zarur ma‘lumotlarni olishning yagona
usuli bo‗lishi mumkin.
ma‘lumot to‗plash uzoq vaqt talab
qiladi;
katta
xarajatlar talab qilinadi;
ayrim
axborot
turlarini
olishga
imkonning yo‗qligi;
firmaning
yondashuvi
cheklangan
xarakterga
ega
bo‗lishi
mumkin;
firmaning birlamchi ma‘lumotlarni
to‗play olmasligi.
1
Keegan, Warren J. Global marketing/Warren J. Keegan, Mark C. Green.—5th ed. 2008 by Pearson Education, Inc.p.
213