O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti sh. Abdullaeva, M. Yuldashev
Download 3.11 Mb. Pdf ko'rish
|
Ш.Абдуллаева Б.Ҳ ох
|
203 VI BOB. Jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirishga qarshi kurashish. Xalqaro talablar va mahalliy amaliyot. 1-§. Jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirish va terrorizmni moliyalashtirishga qarshi kurashish to’g’risida tushuncha Mamlakatimizning moliyaviy-iqtisodiy barqarorligi ko‘p jihatdan bank tizimiga va uning samarali faoliyatiga bog‘liq. Bugungi kunda xalqaro bank amaliyoti umumjahon pul-moliya bozoridagi juda katta raqobat va inqiroz ta’siri sharoitida faoliyat yuritilayotganligi barchamizga ma’lum. Xalqaro amaliyotda banklar faoliyatidagi raqobat ulardan o‘z faoliyatini eng zamonaviy usullar va uslublar, yangi innovatsion texnologiyalarni qo‘llashni taqazo etadi. Jahonning rivojlangan davlatlari tajribasiga ko‘ra, emissiya banki va tijorat banklari tarmog‘ini o‘z ichiga olgan ikki pog‘onali bank tizimini samarali faoliyat ko‘rsatishini yo‘lga qo‘ymay turib, davlat iqtisodiyotini yuksaltirish va uning barqarorligiga erishish mumkin emas. Bunda birinchi pog‘onada Markaziy bank bo‘lib, u mamlakatning pul muomalasini va barcha kredit muassasalarining faoliyatini tartibga solib turadi. Ikkinchi pog‘onani esa tijorat banklari va boshqa kredit tashkilotlari shakllantiradi. . Bank faoliyati barcha mamlakatlarda qat’iy ravishda tartibga solinadi va nazorat qilinadi. Zero, banklar mamlakatdagi kapitalni safarbar qilish va kreditlar taqdim etish bilan mamlakat moliya tizimida faol ishtirok etadi. Va albatta, nazoratning asosiy maqsadi mamlakat aholisini qolaversa mamlakat iqtisodiyoti manfaatlarini himoya qilishdir. Masalan, banklarda birgina kredit berish jarayonini qaraydigan bo‘lsak ham Bank qanday kreditlar, qancha miqdorda, kimga, qaysi sharoitlar bilan berilishini hal qilishi zarur. Biznesning shunday turlari borki, bank kredit bera turib ular bo‘yicha qiyin ahvolga tushib qolishi mumkin. SHuning uchun xar bir faoliyat risk bilan bog‘liq ekanligini esdan chiqarmaslik lozim. Bankning kredit siyosati uning faoliyatida yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan xavfli holatlarning oldini olishga, buning uchun depozitlar va kreditlar o‘rtasidagi nisbatning, bank 204 majburiyatlari bilan kapitali o‘rtasidagi va boshqa ko‘rsatkichlarning me’yorida bo‘lishini taqazo qiladi. O‘zbekiston Respublikasi FATF (FAT F-Financial Action Task Force on Money Laundering- «FATF»), ya’ni “Jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirishga qarshi kurashish bo‘yicha moliyaviy choralar ishlab chiquvchi mintaqaviy guruhi”ning a’zosi hisoblanadi. O‘zbekiston Respublikasi 2004 yil 26 avgustda “ Jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirishga, terrorizmni moliyalashtirishga va ommaviy qirg‘in qurolini tarqatishni moliyalashtirishga qarshi kurashish to‘g‘risida”gi qonunni qabul qilgan va bu qonunga 2019 yil 15 yanvarda qo‘shimcha va o‘zgartishlar kiritildi. Mazkur qonunning ba’zi bir jihatlarining mohiyatini kengroq tushuntirish lozim deb o‘ylaymiz. Ushbu qonunda keltirilgandek jinoiy faoliyatdan olingan daromadlar bu — jinoyat sodir etish natijasida olingan pul mablag‘lari va boshqa mol-mulk, shuningdek bunday mol- mulkdan foydalanish orqali olingan har qanday foyda yoki naf, xuddi shuningdek to‘liq yoki qisman boshqa mol-mulkka aylantirilgan yoxud o‘zgartirilgan yoki qonuniy manbalar hisobidan olingan mol-mulkka qo‘shilgan pul mablag‘lari va boshqa mol-mulkni ko‘zda tutadi. Download 3.11 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|