O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti sh. Abdullaeva, M. Yuldashev

davlat qimmatli qog‘ozlari; 
depozit sertifikatlari; 
veksellar; 
qimmatli qog‘ozlar hosilalari, ya’ni opsion va fyucherslar (ilovaga qarang). 
Shuningdek, qonun bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasining g‘azna 
majburiyatlari,emissiyaviy qimmatli qog‘ozlar, egasining nomi yozilgan qimmatli 
qog‘ozlar,korporativ obligatsiyalar, infratuzilma obligatsiyalari ham qimmatli 
qog‘ozlarning turlari hisoblanadi. 
Qimmatli qog‘ozlar to‘g‘risidagi qonunning 3-moddasiga asosan aksiya–o‘z 
egasining aksiyadorlik jamiyati foydasining bir qismini dividendlar tarzida olishga, 
aksiyadorlik jamiyatini boshqarishda ishtirok etishga va u tugatilganidan keyin 
qoladigan mol-mulkning bir qismiga bo‘lgan huquqini tasdiqlovchi, amal qilish 
muddati belgilanmagan, egasining nomi yozilgan emissiyaviy qimmatli qog‘ozdir. 
Aksiya qimmatli qog‘oz sifatida amal qilish muddati cheklanmagan, yuridik yoki 

---

293 
jismoniy shaxs tomonidan aksionerlik jamiyatiga muayyan ulush qo‘shganini va 
mazkur jamiyat mulkidagi ishtirokini guvohlovchi, aksiya bo‘yicha dividend 
ko‘rinishida foyda olish huquqini beruvchi aksiyadorning shu jamiyat boshqarish 
ishiga qatnasha olishini tasdiqlovchi yuridik hujjatdir. 
Obligatsiya esa emissiyaviy qimmatli qog‘oz bo‘lib, u obligatsiyani 
saqlovchining obligatsiyaning nominal qiymatini yoki boshqa mulkiy ekvivalentini 
obligatsiyani chiqargan shaxsdan obligatsiyada nazarda tutilgan muddatda olishga, 
obligatsiyaning nominal qiymatidan qat’iy belgilangan foizni olishga bo‘lgan 
huquqini yoxud boshqa mulkiy huquqlarini tasdiqlaydi. «Obligo» – lotin tilida 
«qarz olish» mazmunini bildiradi. Obligatsiya munosabatida obligatsiya egasi 
tomonidan emitent faoliyatiga ma’lum summada pul mablag‘i kiritiladi va emitent 
obligatsiyada ko‘rsatilgan muddatda uning nominal qiymatini hamda u bo‘yicha 
qo‘shimcha foizni to‘lab berish majburiyatini o‘z zimmasiga oladi. Aksiyadan 
farqli ravishda obligatsiya uning egasiga emitentning ishini boshqarishda 
qatnashish huquqini bermaydi.Me’yoriy hujjatlarga asosan obligatsiyalar 
infratuzilma obligatsiyalari va korporativ obligatsiyalarga bo‘linadi. Infratuzilma 
obligatsiyalari – ishlab chiqarish infratuzilmasini va boshqa infratuzilmani barpo 
etish va (yoki) rekonstruksiya qilishni moliyalashtirish uchun pul mablag‘larini 
jalb etish maqsadida xo‘jalik jamiyatlari va davlat korxonalari tomonidan 
chiqariladigan obligatsiyalar hisoblansa,aksiyadorlik jamiyatlari va o‘zining 
tashkiliy-huquqiy shaklidan qat’i nazar tijorat banklari tomonidan chiqariladigan 
obligatsiyalar korporativ obligatsiyalar deyiladi.