O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi toshkent moliya instituti xasanov boxodir akramovich

Ishchi kuchi xarajatlarini hisobga olish maqsadi – barcha ishchilar 
faoliyatining har bir turiga sarflagan vaqtni buyurtmaning alohida kartochkasida 
yoki tabelda qayd etish va shunga muvofiq soatboy stavkani qo‘llashdir. Ishlab 
chiqarishga mehnat sarfini hisobga olish uchun mazmuni, shakli, harakat muddati 
jihatidan har xil juda ko‘p boshlang‘ich hisob hujjatlari mavjud. Bunga 
buyurtmaning hisob kartochkasi misol bo‘la oladi, bu kartochkada aniq 
bajarilgan ish sarflari yoziladi. Shunday hujjatlardan yana biri ishga qatnashish 
vaqtini hisobga olish tabelidir, unda ishchilarni bajargan ish vaqti aks ettiriladi. 
Buyurtmaning hisob kartochkasi – bu aniq bir bajarilgan ishga sarflangan
vaqt yozuvidir. Odatda u ishchi kuchining qiymatini ko‘rsatadi. Vaqtni qayd 
etishning aniqligini ta‘minlash uchun imkoni boricha xronakartalardan foydalanish 
tavsiya qilinadi. 
Ishga qatnashish tabeli – bu ishchi ish vaqtini sarflagani to‘g‘risidagi 
yozuvdir. Ishga qatnashish tabeli buyurtmaning alohida hisob kartochkasi kabi aniq 
emas, buyurtma kartochkasi ma‘lum operatsiya bilan bog‘liq ishlar tugallangandan 
so‘ng darhol ofisga qaytarilishi kerak. Ishga qatnashish tabeli qo‘llanilgan hollarda 
8
Management Accounting for Business Decisions, 2
nd
 Edition, by Colin Drury, 2012 р.170 

---

67 
band bo‘lmagan ish vaqti to‘la ochilmay qoladi. 
5.2. Korxonalarning boshqaruv tizimida mehnat haqi xarajatlari tahlili 
To’g’ri va yordamchi mehnat. To‘g‘ri ish haqi ishlab chiqarish mehnat 
xarajatining mahsulotni tayyorlash bilan oson bog‘lash mumkin bo‘lgan xarajatlar 
qatoriga kiradi. Bevosita ishlab chiqarish mehnati xarajatlariga ishchilarning ishlab 
chiqarish liniyasidagi, yig‘uv konveyeridan aniq buyurtmani bajarish bilan bog‘liq 
mehnatini kiritish mumkin. 
Mahsulot tayyorlash bilan bevosita bog‘liq bo‘lmagan mehnatni yordamchi