Har bir shaxs o'z xususiyatlarini me'yor deb, boshqalarning
xususiyatlarini esa - me'yordan og'ish deb tan olishga moyil bo'ladi. Shu bilan
birga, xulqning tashqi ifodalanuvchi jihatlari ko'pincha xulqning haqiqiy motivlari
va maqsadlarini niqoblab turadi. Faqat maxsus diagnostikasi metodlari (kontent -
tahlil, omilliy tahlil, shaxs so'rovnomalari, testlar, shaxsni guruhli baholash
metodlari va boshqalar) sub'ektiv xulqiy namoyon bo'lishning ob'ektiv mohiyatini
aniqlash imkonini berishi mumkin.
Ma'lum bir taassurotlar odam tomonidan o'z hissiyotini (poza, mimika,
harakatlar ekspressiyasi)ni tashqi ifodalash asosida shakllanadi. Biroq bu o'rinda
ham shoshilinch chiqarilgan hukmlardan ehtiyot bo'lish kerak. Boshqa odamni,
faqat uning xulqini turli sharoitlarda tahlil qilib, u o'zining vaziyatli niqobini
tashlagan vaqtdagina tushunish mumkin.
Ko'pincha yaqin odamlar bilan muloqotda bo'lish, yaxshi tanish bo'lmagan
odamlar bilan bo'ladigan muloqga qaraganda qiyinroq bo'ladi. Bu shu bilan
tushuntiriladiki, biz odamni qanchalik yaxshi bilsak, biz uning uchun nima
qanchalik noqulay ekanligini, u nimani xazm qila olamasligini, shunchalik yaxshi
bilamiz. Umumiy qadriyatli yo'nalishga ega bo'lgan odamlar bir-birlarini yaxshi
tushuniladilar. Faqat ma'naviy birlikkina - boqiy birlikning asosidir.
Har bir odam boshqa odamlarni o'lchashning o'z masshtabiga ega bo'ladi.
Muloqot jarayonida boshqa odamni bilib borar ekan, individ uni xulqining bo'lishi
mumkin bo'lgan strategiyasini aniqlab boradi va o'zining xulqiy strategiyasini
adekvat tuzib borishga intiladi. Bu o'rinda mazkur strategiya muloqot bo'yicha
sherigi tomonidan qanday baholanishi ham inobatga olinadi, - ijtimoiy refleksiya
hodisasi yuzaga keladi.
Muloqot samaradorligi ko'pincha sherigi xulqi motivini tushunmaslik
tufayli keskin pasayadi, motivlarni noto'g'ri interpretatsiya qilish tufayli esa
Do'stlaringiz bilan baham: |
