Озик-овкат товарлари сифат экспертизаси-дарслик doc

 
Tuxumlarni joylashtirish, tamg‘alash va saqlash. Tuxumlarni toza 
yog‘och yashiklarga va karton qutilarga ko‘pincha 360 va 720 tadan qilib joylandi.
Parhez va oshxonabop yangi tuxumlarni karton qutichalarga 10 donadan 
qilib joylashtiriladi. Po‘stlog‘i iflos tuxumlar kategoriyasi bo‘yicha saralanib, 
alohida joylanadi. Bunday tuxumlar qayta ishlashga yoki umumiy ovqatlanish 
korxonalariga jo‘natiladi. 
Mayda tuxumlar (massasi 43 g dan kam) ham alohida joylanadi va sotuvga 
chiqarilmasdan qayta ishlashga jo‘natiladi. 
Har qaysi idishga yorliq qo‘yiladi. Bu yorliqda xo‘jalik nomi, saralovchining 
nomeri, saralash kuni, tuxumning turi va kategoriyasi standart nomeri va boshqalar 
ko‘rsatiladi. 
Tuxumlarni tamg‘alash quyidagicha bajariladi: D1–parhez 1 kategoriya; 
D11 – parhez II kategoriya; S1 – oshxonabop 1 kategoriya; S11 – oshxonabop II 
kateoriya; X – sovuqxonlarda turgan; I – ohak eritmasida turgan. Mayda tuxumlar 
alohida yashiklarga joylashtrlib «mayda» deb ko‘rsatib qo‘yiladi. 
Tuxumlarni 4-6
0
S va havoning nisbiy namligi 65-70 % bo‘lgan shroitda 
saqlash maqsada muvofiqdir. 
www.sies.uz
Page 237 of 306 

---

238
Texnik nuqsonga ega bo‘lgan tuxumlarni ovqatga ishlatishga ruxsat 
etilmaydi. 
 
 Tuxum mahsulotlarining sifat ekspertizasi 
 
 
Qayta ishlangan tuxum mahsulotlariga muzlatilgan tuxum mahsulotlari va 
tuxum talqoni kiradi. Muzlatilgan tuxum mahsulotlariga tuxum melanji (oqi bilan 
sarig‘ining
aralashmasi), oqi va sarig‘ini
alohida-alohida muzlatib olingan
mahsulotlar kiradi
. 
Muzlatilgan melanj olish uchun ohaklangan va nuqsonlari bor tuxumlar 
ishlatilmaydi. 
Muzlatilgan tuxum melanjini olish uchun tuxum saralanadi, dezinfeksiya 
qilinadi, sindiriladi, oqi va sarig‘i aralashtiriladi, suzgichdan o‘tkaziladi, 62-65
0
S 
da pasterizatsiya qilinadi va sovutiladi. So‘ngra tayyor massa oq tunuka bankalarga 
joylanib – 18÷ - 20
0
S da banka ichidagi harorat –6
0
S bo‘lguncha muzlatiladi. 
Melanj faqat umumiy ovqatlanish korxonalarida ishlatiladi, sotuvga chiqarilmaydi. 
Melanj zarg‘aldoq rangli, konsistensiyasi qattiq, muzi tushgandan keyin esa 
och-zarg‘aldoq rangli, suyuq, bir jinsli, begona ta’mlarsiz va hidlarsiz bo‘lishi 
kerak. Xuddi shu yo‘sinda tuxumning oq va sariq qismlari ham alohida-alohida 
muzlatilishi mumkin bo‘ladi. 
Qaysi xom ashyodan ishlab chiqarilishiga qarab tuxum talqoni (oqi bilan 
sarig‘ining aralashmasi), shuningdek, tuxum oqi va sarig‘i chiqariladi. Tuxum 
talqoni olish uchun massa xuddi melanj olgandek tayyorlanadi, keyin esa plenka 
yoki purkash usuli bilan quritib talqon olinadi. Agar zaruriyat bo‘lsa tuxumning 
oqi sarig‘idan ajratilib, shu yo‘sinda alohida-alohida quritiladi. Quritilgan tuxum 
talqonining namligi 9% dan, nordonligi esa 10
0
T dan ortiq bo‘lmasligi kerak. 
Tuxum talqonining rangi och-sariq, butun massasida bir xil, konsistensiyasi 
kukunsimon, ta’mi va hidi quritilgan tuxumga xos, begona hidlarsiz va ta’mlarsiz 
bo‘lishi kerak. Namiqqan, sirti shilimshiqlangan, mog‘orlagan, begona ta’m va 
hidlarga ega bo‘lgan, rangi butunlay o‘zgargan tuxum talqonlarini sotishga ruxsat 
etilmaydi. 
Shuningdek, quruq quymoqlar ham ishlab chiqariladi. Ularning tuxum 
talqonidan farqi shundaki, quymoqlar olishda tuxumga tabiiy sut yoki yog‘i 
olingan sut qo‘shiladi. 
Tuxum talqoni 100 va 200 g briket holida faner barabanlarga 50 kg gacha, 
germetik oq tunuka bankalarga 10 kg gacha qilib joylanadi. 
Muzlatilgan tuxum mahsulotlari – 12
0
S va havoning nisbiy namligi 80-85% 
bo‘lgan sharoitda 8 oygacha, - 18
0
S da esa 15 oygacha saqlanishi mumkin. Tuxum 
talqonining kafolatlangan saqlash muddati 10
0
S dan – 2
0
S gacha va havoning 
nisbiy namligi 65-70% bo‘lgan sharoitida germetik bo‘lmagan idishlarda 8 
oygacha, germetik idishlarda esa 12 oygacha qilib belgilangan.