Pedagogik diagnostika

АДАБИЁТЛАР ВА АХБОРОТ МАНБАЛАРИ:

1. 
   O`zbekiston Respublikasining Конституцияси. 6-нашр.-Тошкент:Ўзбекистон, 2015.-38 бет.
   
2. 
   O`zbekiston Respublikasining «Ta’lim to`g`risida»gi Qonuni. -Tошкент, 1997 .
   
3. 
   Мирзиёeв Ш.М. Танқидий таҳлил, қатъий тартиб-интизом ва шахсий жавобгарлик-ҳар бир раҳбар фаолиятининг кундалик қоидаси бўлиши керак. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2016 йил якунлари ва 2017 йил истиқболлариига бағишланган мажлисдаги Ўзбекистон Республикаси Президентининг нутқи.-Тошкент:Ўзбекистон, 20017.-104 бет.
   
4. 
   Мирзиёeв Ш.М. Эркин ва фаровон, демократик Ўзбекистон давлатини биргаликда барпо этамиз. -Тошкент:Ўзбекистон, 2016.-56 бет.
   
5. 
   Мирзиёев Ш.М. Қонун устуворлиги ва инсон манфаатларини таъминлаш – юрт тараққиёти ва халқ фаровонлигининг гарови.-Тошкент:ўзбекистон, 2017.-48 бет.
   
6. 
   Abdullayeva Sh. A. Pedagogik diagnostika.-Tошкент: Fan ва технологиялар,2010,256 b.
   
7. 
   Weiner B, Theorien der Motivazion. Stutgart: Klett ,2007.-196 p.
   
8. 
   Ingenkamp Karlxayns. Pedagogicheн diagnostik.-Берлин,1991, 240 п.
   
9. 
   Munavvarov A. Q. Oila pedagogikasi.-Tошкент: O`qituvchi,1994y. 7-23-бетлар.
   
10. 
    Ғозиев Э. Психология. –Tошкент: Ўқитувчи, 2012. Тўртинчи нашр.-304 бет.
    
11. 
    www ziyonet.uz
    
12. 
    www edu.uz
    
13. 
    www. pedagog.uz
    
14. 
    www.wikipedia.ru
    

13- mavzu. PEDAGOGIK DIAGNOSTIKA ASOSIDA UZLUKSIZ TA’LIMDA TARBIYAVIY ISHLARNI REJALASHTIRISH

Tarbiyaviy ishlarni rejalashtirishda pedagogik diagnostika imkoniyatlaridan foydalanish. Tarbiya jarayoni^{ning moҳiyati shu jarayon uchun xarakterli bo’lgan va muayyan qonuniyatlarda namoyon bo’ladigan ichki aloqa va munosabatlarni aks ettiradi.}
Ko’hna tariximizning qaysi davrini eslamaylik, din har doim odamlarni o’z-o’zini idora etishga, yaxshi xislatlarni ko’paytirib, yomonlaridan xalos bo’lishiga chorlagan. Har bir insonga, oila, jamoa, xalqqa rahnamo bo’lgan. Kishilarni og’ir sinovlarga bardosh berishga, yorug’ kunlarga intilib yashashga da‘vat qilgan, ishontirgan. Bunday da‘vat o’z navbatida odamlarga kuch-quvvat bag’ishlagan, irodasini mustahkam qilgan, bir-biriga mehr-oqibatini oshirgan.
Tarbiyaviy ishlarni rejalashtirishda тарбиянинг бир қанча турлари мавжудлигини тарбиячи аниқ англаши лозим ва тарбиявий тадбир нима мақсадда режалаштирилаётганлигини, ундан кутилажак натижа қандай бўлиши лозим, деган саволга жавоб топиши керак. Тарбиянинг қуйидаги турлари фарқланади: аqliy tarbiya: bilim, ilm, malaka, ko’n ikma; aql, ong, faхm; аxloqiy tarbiya: axloq, odob, xulq, yaxshilik, adolat, insof, diyonat, sharm, ҳayo, vatanparvarlik va boshqалар; мeхnat tarbiyasi: faollik, ishchanlik, tadbirkorlik, ishbilarmonlik; aqliy ish, jismoniy meхnat; жismoniy tarbiya: chiniqish, жисмоний o’yinlar; нафосат tarbiyaси: go’zallik, kiyinish маданияти, муомала маданияти, saranjom-sarishtalik; ekologik tarbiya: tabiat, atrof-muhit, флора ва фаунага соглом ёндашув; iqtisodiy tarbiya: tejamkorlik, bozor iqtisodiyoti, sarf, isrof; foyda, mulk, mulkka egalik, тадбиркорлик; huqo’qiy tarbiya: инсонпарварлик, бурч, виждон, tenglik, адолат, to’g’rilik, хalollik каби тушунчаларни шакллантиради.
O’zbek xalqining etnopedagogikasi umuminsoniy va milliy tarbiyaning qudratli omili, vositasidir. Turkiy xalqlar o’z bolalarini yoshlikdan uy-ro’zg’or mehnatiga o’rgatishga katta e‘tibor bergan. O’zbek xalq pedagogikasi bolalarga-kimki yaxshi mehnat qilsa, yaxshi buyum tayyorlasa, u yaxshi usta, degan g’oya singdirilgan. Bundan tarbiya jarayonida: “Avval bil, keyin qil”, “Avval o’rgan, keyin o’rgat”, “Aql ko’pga yetkazar, hunar ko’kka”, “Ustoz shogird-jonsiz kesak”, “Ustoz ko’rmagan shogird-har maqomda yurg’alar” kabi maqollarning ahamiyati katta bo’lgan.
O’zbek xalq pedagogikasida qo’llanib kelingan tarbiya usullari yoshlarga o’zaro izzat-hurmatda bo’lish, qadr-qimmatni anglash, samimiylik, iltifotlilik, haqiqatlilik, mardlik, jasurlik, mehribonlik kabi insoniy fazilatlarni singdirishga xizmat qilgan. Bolani elga manzur, odobli farzand qilib tarbiyalash ota-onaning burchi hisoblangan. O’zbek xalqi yaratgan maqol, naql, afsona, rivoyat, hikoyatlarda ma‘naviy axloqiy ideallar, ibratli, qiziqarli o’gitlar shaklida bayon etilgan. “Hurmat qilsang, hurmat ko’rasan”, “Har kim ekkanin o’radi”, “Bola aziz, odobi undanda aziz” kabi maqollar shular jumlasidandir.
Bayon qilingan pedagogik fakt va mulohazalar o’qituvchining axloqiy fazilatlari tarbiyachilik ishining ва tarbiyashunoslik ilmining tarkibiy qismi sifatida pedagog диагностика элементларининг қўлланилишиi zaminida vujudga kelib, asrlar davomida sayqallanib, takomillanib borganidan dalolat beradi. O’zbek oilasining bola tarbiyasi bobida to’plagan tarixiy tajribasi, milliy axloqiy qadriyatlarimiz o’qituvchi odobining bebaho manbai, bitmas tuganmas sarchashmasidir.
Tarbiyaviy ishlarni rejalashtirishda pedagogik diagnostika imkoniyatlari кенг. Узлуксиз таълим тизимида тарбиявий ишларни режалаштириш, тарбиявий жараённи бошқариш стратегиясини ишлаб чиқишни талаб қилади. Таълим-тарбия сифатини ошириш ва уни сифатли режалаштиришда мониторинг ишларини ташкил этиш, педагогик-психологик ва функционал вазифаларни, натижаларни ўзида акс эттирувчи кўпқиррали тизимни яратиш –ҳар томонлама баркамол, интеллектуал жиҳатдан ривожланган шахсни тарбиялаш ғоясига монанд келади.
Тарбия сифатини оширишда тарбиячининг мувофиқлаштириш функциясини амалга ошириш муҳим аҳамият касб этади.
“Мустақил фикрлайдиган, замонавий илм-фан ва касб-ҳунарларни пухта эгаллаган, ўз юрти, ўз халқига фидойи, биз бошлаган ишларни давом эттиришга қодир бўлган, ҳар томонлама соғлом авлодни енгиб бўладими? Бугун биз ўз олдимизга қуйган юксак мақсадларга етишда ана шу навқирон авлодимиз ҳал қилувчи куч бўлиб майдонга чиқаётгани барчамизга ғурур ва ифтихор бағишлайди¹. Дарҳақиқат, XXI асрда ижтимоий - иқтисодий муносабатлар ривожида инсон ақл заковати ва маънавияти асосий мувофиқлаштирувчи, ривожлантирувчи омил ва восита эканлиги тобора намоён бўлмокда. Шунинг учун инсонпарварлик бозор иқтисодиёти асосида ҳуқуқий, демократик давлат, эркин фуқаролик жамияти қурилишининг бош тамойили сифатида майдонга чиқди.
Маълумки, таълим-тарбия сифати - касбий англашнинг комплекс тавсифи бўлиб, замонавий ривожланиш босқичида иқтисодий тараққиёт талабларига мос касбий фаолиятни муваффақиятли юритувчи мутахассис қобилияти ва иш фаолияти билан белгиланади.
Тарбиявий ишларни диагностика қилишда ташхис қилувчининг мувофиқлаштириш функцияси қўйилган мақсадларга эришишига ёрдам берадиган янги ҳолатга самарали тарзда ўтишни таъминлайди. Бу қуйидаги ташхислаш босқичларида намоён бўлади: