Pedagogik texnika haqida tushuncha

5. Nutq texnikasini takomillashtirishga oid mashqlar.

Nutq texnikasini egallash va takomillashtirish uchun avvalo o’z nutqimizning mavjud holatini bilishimiz kerak. Agar dars o’tish mobaynida yoki ko’pchilik oldida nutq so’zlaganda quyidagi holatlarni sezsangiz, demak, nutq texnikasini takomillashtirish borasida mahsus mashq-treniglarni o’tkazishga jiddiy e’tibor berishingiz kerak bo’ladi. Bular:

• 
  Sizga o’z ovozingiz yoqmaydi va hech qachon yoqmagan.
  
• 
  Sizning ko’rinishingiz salobatli bo’lsa-da, ovozingiz yoshlarnikiga o’hshaydi.
  
• 
  Ko’pincha tinglovchilarga rahbar ekanligingizni tushuntirishga to’g’ri keladi, chunki ovozingizdan Sizni rahbarga o’hshatish qiyin.
  
• 
  Siz ko’pchilik oldida nutq so’zlashga qo’rqasiz.
  
• 
  So’zlayotganigizda, bir muddat o’tgandan so’ng tinglovchilarning diqqati tarqoq bo’la boshlaydi, chunki sizning nutqingiz monoton harakterga ega.
  
• 
  Ko’pincha tinglovchilar ba’zi bir bo’g’in, so’z yoki so’z birikmalarini (hm-m, a-a, shu, o’sha, anavi ho’sh, nima, demak, asosan, nima bo’lar ekan? ...) ko’p ishlatayotganingizga e’tibor berishadi.
  
• 
  Tinglovchilar tez-tez Sizdan aytgan gapingizni takrorlashni so’rashadi.
  
• 
  10 daqiqa so’zlaganingizdan so’ng tomog’ingiz da og’riq seza boshlaysiz.
  
• 
  Uzun gaplarning ohirida ovozingizni nazorat qila olmay qolasiz.
  
• 
  Gapirayotganingizda nafas etishmaganday bo’ladi.
  
• 
  Nutqingizda shevaga hos so’zlar ko’p uchraydi.
  

Namunali nutq tavsifnomasi.
Quyida namunali nutq sifatlari sanab o’tilgan. U bilan tanishib, shu sifatlarning qaysilari sitzda etishmaydi va uni egallashni hohlashingiz haqida o’ylab ko’ring.
Namunali nutq sifatlari:

• 
  YOqimli
  
• 
  Tebranuvchan
  
• 
  Bosiq
  
• 
  YAhshi modellashtirilgan
  
• 
  Past tembrli
  
• 
  Ishonch uyg’ota oladigan
  
• 
  Iliq
  
• 
  Musiqaviy
  
• 
  Do’stona
  
• 
  Mehrli
  
• 
  Ohangdor
  
• 
  Ifodali
  
• 
  Tabiiy
  
• 
  So’zga boy
  
• 
  Jarangdor
  
• 
  Ta’sirchan
  
• 
  Hayrihoh