Pensiya ishi
Xaridni amalga oshirishda baholar monitoringi
Download 1.58 Mb. Pdf ko'rish
|
Davlat xaridi umk[1]
- Bu sahifa navigatsiya:
- Tayanch so’z va iboralar
- 1 – rasm Kichik biznesning afzalliklari
- KICHIK BIZNES VA XUSUSIY TADBIRKORLIKNIN G AFZALLIKLARI Mustaqillik Tezkorlik Moslashuvchanlik
- 2-rasm YaIM tarkibida kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning ulushi 36
- 3-rasm 36
|
3. Xaridni amalga oshirishda baholar monitoringi Tender savdolarini boshqarishda baholar monitoringini amalga oshirish tartibi, quyidagi sohalar misolida ko’rib chiqiladi: byudjet mablag’lari oluvchilar tomonidan oziq-ovqat mahsulotlarini sotib olish jaraenida; buyurtmachilar tomonidan kapital qurilish (rekonstruktsiya va ta’mirlash) bo’yicha xarajatlarni amalsha oshirish jarayonida. Bunda g’aznachilikning hududiy bo’linmalari tomonidan, byudjetdan mablag’ oluvchilar tomonidan xarid qilinadigan oziq-ovqat mahsulotlari baholarining monitoringini amalga oshirish, O’zbekiston Respublikasining demonopolizatsiya, raqobat va tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlash Davlat qo’mitasi (keyingi o’rinlarda - Antimonopoliya qo’mitasi)tomonidan taqdim etiladigan, respublika hududlari bo’yicha oziq-ovqat mahsulotlarining o’rtacha oylik baholari to’g’risidagi ma’lumotlari asosida amalga oshiriladi. Byudjetdan mablag’ oluvchilar tomonidan oziq-ovqat mahsulotlarini xarid qilish bo’yicha tuzilgan shartnomalarni ro’yxatdan o’tkazish jarayonida Antimonopoliya qo’mitasi tomonidan taqdim qilingan ma’lumotda ko’rsatilgan baholardan ortiq bo’lgan baholarda tuzilgan shartnomalar g’aznachilikning hududiy bo’linmalari tomonidan ro’yxatga olinmaydi. Antimonopoliya qo’mitasi tomonidan ma’lum hudud bo’yicha(tuman, shahar), ma’lum vaqt oralig’ida taqdim etilgan oziq-ovqat maxsulotlari bo’yicha baholar(xxxx) jadvalini misol tariqasida ko’rsatish mumkin: Mahsulot nomi 34 Bahosi (sum) Un xxxx O’simlik yog’i xxxx Sariyog xxxx Non xxxx Kartoshka xxxx Piyoz xxxx Sabzi xxxx Guruch xxxx Go’sht xxxx Ushbu yuqorida belgilangan o’rtacha baholarni hisobga olingan holda tuman g’aznachilik bo’linmasida hisob ishlari olib boriladi. Ya’ni, shartnomalar o’rtacha baholar asosida tuzilib, hisobvaraq-fakturalar ham ushbu baholar doirasida qabul qilinadi. Mazkur 9 xil oziq-ovqat maxsulotlaridan tashqari barcha boshqa oziq- ovqat maxsulotlarga esa, hududiy bozor o’rtacha baholari orqali belgilanadi. Baholar monitoringining ahamiyati debitor va kreditor qarzdorlikka chek qo’yish, hisobotlarni soddalashtirish, byudjet tashkilotlari xarajatlar smetasida tasdiqlangan xarajatlarini byudjet tasnifi buyicha xarajat kilinishi nazorat kilish, byudjet tashkilotlari uchun olinadigan yoki ko’rsatiladigan xizmatlar uchun tuziladigan shartnomalarni qonuniy tuzilishi, tovarlar yoki xizmatlar sifatli bo’lishi uchun tenderlar va tanlovlar orqali shartnomalar tuzish, byudjet mablag’ini anik maksadlar sarflanishini nazorat qilishlilik yuqori samara berishidan dalolatdir. Byudjetdan mablag’ oluvchilar tomonidan xarid etiladigan boshqa turdagi mahsulotlar baholarini nazorati 2009 yil 16 sentyabrda ro’yxatgan olingan 2007- sonli “Davlat byudjetining g’azna ijrosi qoidalari”ga binoan hamda boshqa manbalardan olingan o’rtacha bozor baholari 35 bilan solishtirish orqali amalga oshiriladi. Baholar manitoringini o’tkazishdan ko’zlangan asosiy maqsad - bu, asoslanmagan debitorlik va kreditorlik qarzdorligining yuzaga kelishini oldini 34 Ushbu mahsulotlar soni xarid baholari nazorat etish uchun yangidan kiritiladigan mahsulotlar hisobiga ortishi (kamayishi) mumkin. 35 Amaliyotda turli xildagi mahsulotlarning o’rtacha bahosi ixtisoslashtirilgan axborot manbalari (reklama jurnallari, gazeta va boshqalar), shuningdek, mas’uliyatli manbalar (mahalliy hokimiyatlarning iqtisodiyot bo’linmalarining ma’lumotlari, o’xshash mahsulotlarning bozor baholari haqidagi mahalliy bozorlar ma’muriyati tomonidan taqdim etiladigan ma’lumotlar va boshqalar) asosida aniqlanadi. olish, byudjet mablag’laridan maqsadli foydalanishni (tasdiqlangan smetalar asosida, byudjet klassifikatsiyasi moddalariga mos ravishda) ta’minlashdan iborat. Mahsulotlar(xizmatlar, ishlar)ni xarid etish bo’yicha shartnomalar tender yoki konkurs (tanlov) savdolari orqali amalga oshiriladi va bundan ko’zlangan asosiy maqsad optimal baholardan sifatli mahsulotlarni xarid etishdan iboratdir. Baholar optimalligi va byudjet mablag’laridan maqsadli foydalanishni nazorat etish, amalga oshiriladigan xaridning yuqori samarasini ta’minlovchi muhim omil hisoblanadi. Tadqiqotlar natijasida baholar monitoringi tizimidagi mavjud muammolar sifatida quyidagilar aniqlandi: tovarlar va xizmatlar bahosi to’g’risida tizimlashgan tarzda axborot olishning etishmasligi (ayniqsa respublika hududlari bo’yicha); mavjud baholar monitoringi tovarlarning assortimenti (sifati, texnik va boshqa muhim tavsiflari)ni hisobga olmaydi; baholar monitoringi amalga oshirishda transport xarajatlarini hisobga olishni tartibga soluvchi mexanizm etishmaydi; ayrim oziq-ovqat mahsulotlari bo’yicha Antimonopoliya qo’mitasi tomonidan taqdim etilgan baholar, joylarda o’rnatiladigan baholar bilan keskin farqlanadi. Kapital qurilish sohasida davlat xaridini tashkil etishda baholar monitoringi O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi, Makroiqtisodstat vazirligi va Davarxitektqurilish qarori bilan tasdiqlangan “Buyurtmachilar va pudrat tashkilotlari tomonidan davlat byudjeti mablag’lari va hukumat kafolati ostidagi kreditlar hisobiga moliyalanadigan qurilish ob’ektlari uchun xarid qilinadigan uskunalar, binokorlik materiallari va konstruktsiyalarining eng yuqori baholarini belgilash tartibi to’g’risida”gi Nizomi bilan tartibga solinadi. Mazkur Nizom O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2000 yil 5 avgustdagi 305-son qaroriga muvofiq ishlab chiqilgan va buyurtmachilar va pudrat tashkilotlari tomonidan davlat byudjeti mablag’lari va hukumat kafolati ostidagi kreditlar hisobiga moliyalanadigan qurilish ob’ektlari uchun xarid qilinadigan uskunalar, binokorlik materiallari va konstruktsiyalarining eng yuqori narxlarini belgilash tartibini nazarda tutadi (bundan keyin binokorlik materiallari). Nizom qurilishi tender savdolarisiz o’tadigan hamda davlat byudjeti mablag’lari va hukumat kafolatlari ostidagi kreditlar hisobiga moliyalashtiriladigan o’tuvchi ob’ektlar bo’yicha barcha buyurtmachilar va pudrat tashkilotlari tomonidan qo’llanilishi kerak. Binokorlik materiallarining eng yuqori narxi Vazirlar Mahkamasining 2000 yil 5 avgustdagi 305-son qaroriga muvofiq ishlab chiqargan korxonaning ulgurji sotish narxi (yoki import mahsulotining xarid qiymati)dan kelib chiqib, transport xarajatlarini hamda ularga nisbatan qo’llaniladigan eng yuqori tayyorlash-ombor va vositachilik ustamalarini hisobga olgan holda, vositachilar sonidan qat’i nazar, 20 foizdan yuqori bo’lmagan miqdorda shakllantiriladi. Import mahsulotining xarid qiymati O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi, Markaziy banki, Makroiqtisodiyot va statistika vazirligi tomonidan tasdiqlangan va O’zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo’mitasi bilan kelishilgan Buxgalteriya hisobi, statistika va boshqa hisobotlarda xorijiy valyutadagi operatsiyalarni aks ettirish tartibining (3.06.2000 yil, ro’yxatga olish raqami 931) 3.9-bandiga muvofiq belgilanadi. Binokorlik materiallariga hisob-kitob hujjatlari (yukxatlar, hisobvaraq- fakturalar va boshqalar)ni rasmiylashtirayotganda vositachilar quyidagi qo’shimcha ma’lumotlarni ko’rsatishlari shart: transport xarajatlarini hisobga olib, ishlab chiqargan korxonaning ulgurji sotish narxi yoki import mahsulotining xarid qiymati; respublikada tayyorlangan binokorlik materiallarini ishlab chiqaradigan korxona yoki import mahsulotlarini bojxonadan o’tkazish punktining nomi; respublikada tayyorlangan binokorlik materiallarini ishlab chiqaradigan korxonaning ularni chiqarish sanasi yoki import mahsulotini bojxonadan o’tkazish sanasi; qo’llaniladigan savdo ustamasi (qo’shimcha haq) miqdori. Vositachi tomonidan respublika hududidagi boshqa vositachilardan binokorlik materiallari xarid qilinganida, ularning nomi va savdo ustamasi (qo’shimcha haq) ko’rsatiladi. Ishlab chiqargan zavodning ulgurji sotish narxi oshgan va buyurtmachilar hamda pudrat tashkilotlari tomonidan vositachilarga bo’nak to’lovlari amalga oshirilmagan bo’lsa, ularni sotish chog’ida binokorlik materiallarining eng yuqori narxi vositachilar tomonidan ularni ishlab chiqargan zavodning ulgurji sotish narxi darajasiga etkazilishi mumkin. Mazkur Nizomga rioya etilmaganda, buning uchun javobgarlik qonunda belgilangan tartibda buyurtmachilar va pudratchilarning birinchi rahbarlari zimmasiga yuklanadi. Istiqbolda, baholar monitoringini amalga oshirish sifatini oshirish maqsadida, G’aznachilikning dasturlar kompleksi bilan tovarlar va xizmatlar bo’yicha ma’lumotlar to’plovchi vakolatli tashkilotlarning (idora, agentlik) axborot bazalari, hamda tovarlar va xizmatlar bahosi to’g’risida ma’lumotlarga ega mas’ul tashkilotlar axbortlar (birjalar, elektron axborotlar) bazasini integratsiyalash imkoniyalari ko’rib chiqilmoqda. Nazorat uchun savollar 1. Tender savdolarining mohiyatini tushuntiring. 2. Tender savdolarining qanday turlari mavjud? 3. Tender komissiyalarining funksiyalari nimalardan iborat? 4. Tender yakunlari bo’yicha shartnomalarni tuzish mexanizmi nimalardan iborat? 5. Tender yakunlari bo’yicha shartnomalarni ijro etish qanday tartibda amalga oshiriladi? Foydalanilgan adabiyotlar 55. Burxonov U.A. “Davlat xaridi” O’quv qo’llanma. Infa com.uz MChJ-2010 yil. 56. Burxonov U.A., Atamuradov T.T. “Davlat xaridi” O’quv qo’llanma. Fan va texnologiya -2012 yil. 57. Vahobov A., Malikov T. Moliya. Darslik. Toshkent, “Noshir”, 2011 y. 712 b. 58. Po'latov D., Nurmuxamedova B. G ‘aznachilik. Darslik. T. Sano-standart, 2014. - 272 b. 59. Алешин В.А., Зотова А.И..Финанси: учебник. - Ростов н/ Д: Феникс, 2009 г. – 346 стр. 60. Барулин С.В. Финанси. – М.: КНОРУС , 2011 г. – 640 стр. 61. Василева М.В. Финансовая политика: учеб. Пособие – Ростов н/Д: Феникс, 2008 г. 220 стр. 62. Гарольд Льюис. Конкурсы, тендеры и предложения. Выигрывайте, используя лучший опыт. – М.: ИД «Баланс Бизнес Букс», 2007. – 314 с. 63. Госзаказ. Строительство. Проектирование. Ремонт / [А.А. Храмкин, О.М. Воробьева, А.Н. Евсташенков и др.]. - 2е изд. испр. и доп.; под общ. ред. А.А. Храмкина. - М.: ИД «Юриспруденция», 2011. - 728 с. 64. Кузнецов К. В. Конкурентные закупки: торги, тендеры, конкурсы: Издательство: Питер: 2005. - 228 с. 65. Контрактная система в сфере закупок товаров, работ, услуг для обеспечения государственных и муниципальных нужд. Сборник нормативных правовых актов / [А.А. Храмкин, О.М. Воробьева,П.Н. Корнилов и др.]. - 2-е изд. - М.: «Юриспруденция», 2014. - 520 с. 66. Максимов Н. Факторитсени и качества в международной практике тендерних торгов. 67. Настольная книга госзаказчика / А.А. Храмкин, О.М. Воробьева, В.В. Кошелева [и др.]; под ред. А.А. Храмкина. – 9-е издание, дополненное. – М.: ИД «Юриспруденция», 2013. – 472 с. 68. Противодействие коррупции в госзакупках: / А.А. Храмкин. - 2-е изд., доп. - М.: ИД «Юриспруденция», 2011. - 152 с. 7-MAVZU. DAVLAT XARIDI TIZIMINI BOSHQARISH ORQALI KICHIK BIZNES SUB’EKTLARINING RIVOJLANISHIGA TA’SIR ETISH REJA: 1. Kichik biznesning mohiyati, O’zbekiston iqtisodiyotidagi o’rni va ahamiyati 2. Davlat xaridi tizimida kichik biznes sub’ektlari ishtirokini qo’llab quvvatlash Tayanch so’z va iboralar Davlat xaridi orqali ijtomoiy-iqtisodiy rivojlanishga ta’sir etish, xaridni rejalashtirish va uning iqtisodiyotga ta’sirini baholash, kichik biznes sub’ektlarini davlat xaridi tizimi orqali qo’llab-quvvatlash, O’zbekiston Prezidentining 2011 yil 7 fevralidagi PQ-1475 sonli “Davlat xaridlari tizimini muqobillashtirish va ularga kichik biznes sub’ektlarini jalb qilishni kengaytirish to’g’risida”gi Qarorining mazmuni, O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzurida davlat xaridlari bo’yicha Hukumat komissiyasi, Hukumat komissiyasining asosiy vazifalari 1. Kichik biznesning mohiyati, O’zbekiston iqtisodiyotidagi o’rni va ahamiyati Bozor munosabatlari sharoitida iqtisodiyotni rivojlantirishning asosiy omillaridan biri kichik biznes va tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirishdir. Taniqli olimlarning olib borgan tadqiqotlari shuni ko’rsatadiki, tadbirkorning o’z faoliyati sohasida olib boradigan ishlari ko’p qirralidir. Bu bozor siyosatining o’zgarishi bilan yoki korxonaning ichki va tashqi omillari ta’sirida aniqlanadi. Lekin tadbirkorning asosiy maqsadi manfaat (foyda) ko’rish bilan bir qatorda, bozorda samarali faoliyat yuritishni ta’minlaydigan ishlarni amalga oshirishdir. Buning uchun tadbirkorlikni boshqarish va unga ko’mak beruvchi zamonaviy menejment usullariga asoslangan mexanizmni yaratish va undan unumli foydalanishni ta’minlash zarurdir. Bozor sharoitida tadbirkorlikni boshqarishda uning quyidagi xususiyatlarini e’tiborga olish kerak: - tadbirkor har doim bozordagi talab va taklifni e’tiborga olib ish ko’radi; - tadbirkor samaradorlikni ta’minlovchi sa’y-harakatlar qilib, ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirish yo’llarini qidiradi; - biznesning pirovard natijalariga javob beradigan shaxslar, oz biznesini erkin shart-sharoitlarda olib borishlariga etarli imkoniyatlar yaratishadi; - kichik korxonaning pirovard natijalari, ya’ni uning ola-digan foyda yoki zarari faqat bozordagi oldi-sotdi jarayonida ma’lum bo’ladi; - kichik biznes bilan shug’ullanuvchi tadbirkor o’z mablag’larini harakatga solib, bozorda qanday xavf-xatarga duch kelishi yoki yakuniy natija qanday bo’lishini aniq bilmaydi. Shunday qilib, tadbirkorlik – bu iqtisodiy faoliyatning alohida turi bo’lib, uning zamirida mustaqil tashabbus, javobgarlik, tadbirkorlik g’oyasiga asoslangan, foyda olishga yo’naltirilgan, maqsadga muvofiq faoliyatdir. Yuqoridagi fikr-mulohazalarimizni umumlashtirgan holda , kichik biznes va tadbirkorlikning milliy iqtisodiyotdagi quyidagi afzalliklari bilan ifodalash mumkin: (1-rasm) 1 – rasm Kichik biznesning afzalliklari Kichik biznes sub’ektlari va tadbirkorlar harakatining mustaqilligi – tadbirkor o’ziga o’zi ho’jayindir. Juda ko’p kichik biznes tashkilotlarida boshqaruv ierarxiyasiga bo’ysinish kuzatilmaydi, bu esa tashabbuskor tadbirkorga mustaqil faoliyat yuritishiga imkoniyat yaratadi. Tezkor va o’zgaruvchan qarorlarning qabul qilish imkoniyati – katta tashkilotlar bilan solishtirganda, kichik korxonalarda boshqaruv qarorlarini qabul qilish tizimi juda ham soddalashtirilgan, bu esa bozordagi turli o’zgarishlar va kutilmagan vaziyatlarpga tez moslashish imkonityaini beradi. Mahalliy sharoitlarga moslasha olishi – kichik korxonalar mahalliy bozorning talabi, hohish va istaklari, urf-odatlarini o’rganish va shunga qarab faoliyat olib borish imkoniyatiga egadirlar. AQShning milliy bozorda omadli faoliyat olib borayotgan bir nechta yirik korxonalar ayrim mahalliy bozorlarda kichik korxonalar bilan raqobatlasha olmaganliklari haqida bir nechta misollar bor, chunki kichik korxonalar o’sha hududlarning talablarini yaxshiroq qondiradi Biznes operatsiyalariga ketadigan harajatlarning nisbatan kamligi – katta korxonalar bilan solishtirganda, kichik biznes korxonalari o’zlarining faoliyat olib borishlarini ta’minlash uchun kam xarajat sarflashadi, ish haqi fondining nisbatan kamligi, asbob-uskunalarga ketadigan kichik investitsiyalar va nisbatan kam KICHIK BIZNES VA XUSUSIY TADBIRKORLIKNIN G AFZALLIKLARI Mustaqillik Tezkorlik Moslashuvchanlik Aholi ishonchi Bir necha yo’nalishni birlashtirish imkoniyati Kam harajat Uzoq va qisqa muddatda foyda olish imkoniyatlari boshqaruv harajatlari bunga misol bo’la oladi. Tezkor moddiy foydaga bo’lgan imkoniyatlar – yani tadbirkor oylik bilan bir qatorda biznesdan tushadigan barcha foydaning egasi hisoblanadi. Uzoq muddatda foyda olish imkoniyati kattaligi - ya’ni tadbirkor o’zining firmasiga investitsiyalarni kiritishi bilan, ushbu firmaning yanada rivojlanishi va kerak bo’lib qolgan holda esa bu biznesni osonlikcha katta foydaga sotish imkoniyati borligini his qiladi. Bu faktor esa ko’p tadbirkorlarni o’ziga jalb qilib kichik biznse bilan shug’ullanishga undaydi. O’zbekistonda ijtimoiy yo’naltirilgan bozor iqtisodiyotini barpo etishning asosiy maqsadlaridan biri mamlakatda kichik biznes va xususiy tadbirkorlik shakllarini ustuvor rivojlantirishdan iborat. Bu maqsadni amalga oshirish uchun iqtisodiy islohotlar o’tkazildi, uning rolini oshirish uchun yirik institutsional asoslar yaratildi. Tadbirkorlik faoliyatini tashkil etish va uni kafolatlovchi huquqiy-me’yoriy hujjatlar, tadbirkorlarga ko’maklashuvchi nodavlat tashkilotlar, korxonalar shular jumlasiga kiradi. O’zbekistonda xususiy tadbirkorlik va kichik biznes korxonalari majmuini tashkil etish muvaffaqiyatli bormoqda. Kichik biznes faoliyati bilan shug’ullanuvchi korxonalar davlatga bog’liq bo’lmagan holda, ya’ni katta kapital mablag’larsiz o’zlari ish joylarini joriy etishlari, hozirgi davrda bizda vaqtinchalik mavjud bo’lgan tovarlar tanqisligini kamaytirishlari va, hattoki, bu tanqislikni butunlay yo’qotishlari mumkin. Hozirgi jamiyatimizda kichik korxonalar faoliyatini ayrim kishilarning extiyojlarini qondirish sari yo’naltirish zarur. Bu narsa maishiy xizmat ko’rsatish hamda xalq iste’moli tovarlari ishlab chiqarish sohalarida yaqqol ko’rinmoqda. Kichik korxonalar texnologiya yangiliklarini joriy etishda ham g’oyat katta ahamiyatga ega. Kam xarajat hisobiga yangi ish o’rinlari yaratish imkoniyati, yirik biznes kirib bora olmaydigan bozor segmentlarini egallay olish qobiliyati, ayniqsa, xizmat ko’rsatish sohasida va uncha katta bo’lmagan mahalliy resurs bazalarini o’zlashtirishda juda qulay tashkiliy shakl ekanligi kichik biznesni rivojlantirishning ahamiyati beqiyosligini ko’rsatadi. Shu sababli ham kichik biznesni jadal rivojlantirish masalasi mahsulot ishlab chiqarishni mahalliylashtirish, xizmat ko’rsatish sohasini rivojlantirish va shuningdek, mamlakatning eksport salohiyatini oshirish masalalari bilan chambarchas bog’langan. Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan iqtisodiy islohotlarni chuqurlashuvida kichik biznes va xususiy tadbirkorlik alohida ahamiyatga egadir. Mamlakatimizda kichik biznes korxonalarini davlat tomonidan qo’llab- quvvatlanishi natajasi o’laroq, YaIM tarkibida kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning ulushi yildan yilga oshib bormoqda. (2-rasm) 2-rasm YaIM tarkibida kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning ulushi 36 Amalga oshirilgan chora-tadbirlar natijasida kichik biznes sub’ektlarining yalpi ichki mahsulotdagi ulushi bugungi kunga kelib 54 foizdan oshdi. Holbuki, 2000 yilda bu ko’rsatkich 30 foizni tashkil etgan edi. 2005 yilda kichik biznes sub’ektlarining yalpi ichki mahsulotdagi ulushi 38,2 %ni tshkil etgan bo’lsa, 2006 yilda 42,1 %ni, 2007 yilda 45,5 %ni 2008 yilda 48,2 %ni va 2009 yilda50,1 % ni tashkil etdi. 2010 yilga kelib kichik biznes sub’ektlari yalpi ichki mahsulotdagi ulushi 52.5 % ni tashkil etdi. 2011 yil “Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik yili” da esa bu ko’rsatkich 54 % ni tashkil etdi. O’tgan 2014 yilda esa bu ko’rsatkich 56 % ni tashkil etdi. Bunday natija birinchi navbatda kichik biznes va xususiy tadbirkorlik davlat tomonidan doimiy qo’llab-quvvatlanayotgani samarasidir. Respublikamizda kichik biznes korxonalari sonining izchillik bilan ortishi, iqtisodiyotning barcha sektorlarida, jumladan, transport, aloqa, sog’liqni saqlash va boshqa noishlab chiqarish tarmoqlarida ham kuzatilmoqda. Mustaqillik yillarida kichik biznes sub’ektlarining mamlakatimizda yangi ish o’rinlarini tashkil qilish, aholining daromadlari va farovonligini oshirishning muhim omili sifatidagi natijalari salmoqli bo’lib bormoqda. Ta’kidlash joizki, otgan 2012 yilda yangi ish o’rinlarining 64 foizdan ortig’i kichik biznes, xususiy tadbirkorlik va fermerlik rivojini rag’batlantirishni yanada kuchaytirish, xususan ularga yangi imtiyoz va preferentsiyalar berish, 28 foizdan ziyodi esa yangi korxonalar tashkil etish, kasanachilikning turli shakllarini kengaytirish hisobidan yaratildi. 2014 yilda kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sohasida mamlakatimizning iqtisodiyotida band bo’lgan jami aholining 76,5 foizi faoliyat ko’rsatdi(3-rasm). 3-rasm 36 www.stat. uz sayti ma’lumotlari asosida mustaqil tuzilgan 31 33,8 34,6 35 35,6 38,2 42,1 45,5 48,2 50,1 52,5 54 54,6 55,8 56 56,5 0 10 20 30 40 50 60 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Download 1.58 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|