Philological research: language, literature, education filologik tadqiqotlar

Bronson, Bennet. Cash, Cannon, and Cowrie Shells: The Nonmod-
ern Moneys of the World. Chicago: Field Museum of Natural History, 
November 1976, p. 3–15
.
5 
„Economy“ Merriam-Webster. 26-aprel 2022-yilda asl 
nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 12-aprel 2023-yil.
6 
Худинша Е.А. Особенности становления и развития ан-
глийских базовых терминов в подъязыке экономики: дисс. 
– Омск, 2011 – C. 59.
valgi e. - VII asr. n. e. iqtisodiy munosabatlarning pay-
do boʻlishi, ular asosida iqtisodiyot va ayrim asosiy 
iqtisodiy atamalar rivojlandi.
2. Sanoat davri. VII-XVIII asrlar – iqtisod fanining 
shakllanishi va uning asosiy iqtisodiy atamalari ingliz 
tilida.
3. Postindustriya davri. XIX - XXI asrlar – sanoat 
inqilobi va ishlab chiqarishning kontsentratsiyasi mu-
nosabati bilan iqtisodiy terminologiyaning rivojlanish 
davri va uning asosiy atamalari.
Sanoatdan oldingi davr terminologiyasi. Bu davr 
iqtisod fanining vujudga kelgan paytdan boshlab, qa-
dimgi Rimda va – Gretsiyada Ksenofont (miloddan 
avvalgi 430-355 yillar) va Aristotel (miloddan avval-
gi 384-322 yillar) davriga toʻg‘ri keladi. Oykonomiya 
yunoncha soʻz - iqtisodiyot, uning paydo boʻlishining 
zaruriy sharti qul egalarining hukmron sinfi boʻlib, ular 
doimo oʻz mulklarini mustahkamlashdan manfaatdor 
edilar. Qadimgi Rim va Yunoniston olimlari va siyo-
satchilari Ksenofont va Aristotel iqtisod fanining vazi-
falarini belgilashga intilganlar. Ularning ta’rifiga koʻra, 
iqtisod shunday fan boʻlib, uning yordamida siz oʻz 
iqtisodingizni boyitishingiz mumkin. Iqtisodiyotning 
predmeti uy xoʻjaligi va qishloq xoʻjaligi edi, lekin uy 
xoʻjaligi deganda uydan tashqarida, hatto boshqa 
shaharda ham, ya’ni qul egasining butun uy xoʻjaligi 
tushunilgan
7
.
Oʻsha davr iqtisodiyoti erkin mehnat va kredit tam-
oyillari bilan emas, bosqinchilik yoʻli bilan, ya’ni bosh-
qalarning mehnati bilan, qullar yordamida amalga 
oshirilar edi. Aynan shu davrda rivojlanayotgan iqti-
sodiy fanda oʻziga xos asosiy atamalarga aylangan 
va yunon va lotin tillaridan oʻzlashtirilgan jarayonlar 
va atamalar tushunchalari paydo boʻldi. Masalan, 
lotincha nomenclatores soʻzi e’lon qilingan nom/
mehmonxonalar, nomenklator (qul, navbatchi – bu 
oʻz xoʻjayiniga shahar fuqarolari va uydagi barcha 
qullarning ismlarini bilishi va aytishi, shuningdek, 
taqdim etilgan taomlarning nomlarini e’lon qilishi ker-
ak edi)
8
1610 yilda nomzodlikka koʻrsatilgan ingliz 
tilidagi nomenklatura atamasi biror narsani nomlash 
ma’nosida, 1664 yilda esa – nomlar guruhiga
9
, keyin-
chalik - nomenklaturaga
10
aylangan. 
7 
Каратаев, Н. К. История экономических учений Западной 
Европы и России / Н. К. Каратаев. - М.: РАГС, 2001. – С. 
24-25. 
8 
Дворецкий, И. X. Латинско - русский словарь / - 3 -е изд., 
испр. - М.: Рус.яз., 1986. – С. 514. 
9 
Barnhart Robert K. Dictionary of Etymology: The origins of 
American English. Words, 1995. Р. 508. 
10 
Graham Bannock, R.E. Baxter Evan Davis. Dictionary of 
Economics Sixth edition. – London, 1998. – С. 455.

---

65
Тилшунослик • Языкознание • Linguistics
Qullik nasroniylik ta’sirida doimiy ravishda oʻzgarib 
turadigan yangi shaklga o‘tgandan so‘ng tenglik g‘oy-
alari tarqala boshladi. Agar dastlabki odamlar “boylik-
ka nisbatan nafratlanishni his qilishsa, keyinchalik uni 
qoʻlga kiritish uchun birinchi urinishlar paydo boʻldi va 
shu bilan bir qatorda o‘sha davr iqtisodiy terminlari 
ham rivojlandi. Jumladan, lotincha dominium so‘zi