Philological research: language, literature, education filologik tadqiqotlar

alas-alas (I; 38), anbar II (I; 46), boqon solmoq 
(I; 141), 
idishqaytti (I; 314), issiq-sovuqchi (I; 337), 
yig‘ichi (I; 350), yig‘lamoq (I; 351), yo‘qlov (I; 355), 
katta xotin (I; 372), kelin ko‘rmoq (I; 377), kelin-
tushdi (I; 377), mol yoyar (I; 470), mol yig‘ar (I; 470), 
sartaxta (II; 25), sarhafta (II; 26), non (yoki paxta) 
silamoq (II; 46), tavanboshi (II; 104), uyko‘rar (II; 
269), 
chillakuro‘zon (II; 368) kabi ko‘plab etnografik 
birliklarga illustrativ misollar berilmagan.
Illustrativ misollar, garchi har bir ma’noning izo-
hidan so‘ng berilsa-da, izohlanuvchi birlikning (jum-
ladan, bosh so‘zning) aytilgan talablar asosida 
kiritilganligini, unga qo‘yilgan grammatik va uslubiy 
belgilarning to‘g‘riligini, izohlanuvchi birlik ma’nosi 
(ma’nolari)ning to‘g‘ri, aniq belgilanganligini, nihoyat, 
har bir ma’noga berilgan izohning to‘g‘riligini tas-
diqlash uchun keltiriladi
2
. Bir so‘z bilan aytganda, et-
nografik birliklarning lug‘atlarda berilishidan ko‘zlan-
gan asosiy maqsad foydalanuvchi (o‘quvchi)ni shu 
so‘zlikda ifodalagan voqelikdan xabardor qilish his-
oblanadi. 
Etnografik leksemalar bosh so‘z sifatida keltiril-
gan etnoleksemalarning grammatik va uslubiy xusu-
siyatlarini ifodalashga xizmat qilmasligiga ko‘ra ilmiy 
atamalarga o‘xshaydi. Mana shu sabab ham izohli 
lug‘atlarda etnografizmlarga tuzilgan lug‘at maqo-
lalarini illustrativ misollar bilan ta’minlash zarurati 
yo‘q.
Besh jildli izohli lug‘atda etnografizmlarni berish, 
izohlash, umuman, lug‘at maqolasini tuzishda sezi-
larli yutuqlarga erishildi. Ikki jildli izohli lug‘atga nis-
batan etnografizmlar miqdori ko‘paydi. Biroq o‘zbek 
tili etnoleksikasiga oid ilmiy tadqiqotlar olib borish va 
ularning amaliy natijasi sifatida hududiy va umumiy 
milliy madaniy semaga ega lug‘atlar yaratish ehtiyoji 
mavjud. 
2 
Ўзбек тилининг изоҳли луғати. Ўзбекистон миллий энци-
клопедияси 5-томлик, 1-том. -Тошкент, 2006-2008. – Б. 19.

---