5-§. O`zbekistonning jahon hamjamiyatiga integrasiyalashuvi.
O`zbekistonning tinchliksevar tashqi siyosati va
jahon hamjamiyatiga qo`shilishi
XXI asr bo`sag’asida jahon taraqqiyoti mazmuni tubdan o`zgardi, ilgari
bir-biriga qarama-qarshi bo`lgan SSSR va AQSH etakchilik qilgan ikki ijtimoiy-
siyosiy tuzum, ikki harbiy-siyosiy blok mavjud edi. “Sovuq urush” siyosati
hukmronlik qilardi. XX asr 90-yillarida sosialistik dunyo etakchisi SSSR,
sosialistik sistema va “Sovuq urush” siyosati barham topdi. Varshava Shartnomasi
bloki tarqalib ketdi, yangi mustaqil davlatlar vujudga keldi, SSSR parchalangach
15 ta mustaqil davlat, jumladan O`zbekiston davlati bunyod etildi.
Xalqaro vaziyatda tub o`zgarishlar sodir bo`lsada dunyo tinchligiga tahdid
soluvchi xavf va ziddiyatlar saqlanib qoldi. Mintaqaviy mojorolar tufayli 30
mln.ga yaqin odam boshqa mamlakatlarga qochoq sifatida ketishga majbur bo`ldi.
Xalqaro terroristlarning O`zbekiston, AQSH, Rossiya va boshqa mamlakatlarda
sodir etgan terrorchilik urinishlari dunyo ahlini tashvishlantirmoqda. Ommaviy
qirg’in qurolining saqlanayotganligi, yadro quroliga ega bo`lgan davlatlarning
ko`payishi (Hindiston, Pokiston) dunyo uzra umumiy xavfsizlikka jiddiy tahdid
bo`lib qolmoqda.
Geografik-siyosiy jihatdan O`zbekiston Markaziy Osiyoning transport,
energetika, suv tizimi markazida joylashgan. Geosiyosiy jihatdan O`zbekistonga
qiyinchilik tug’diruvchi omillar ham mavjud. O`zbekiston Fors ko`rfazi, Kaspiy
dengizi va Tarim havzalarining neft va gazga boy konlari joylashgan yarim
halqaning strategik markazida joylashgani uchun energiya taqchilligi sharoitida
ko`p davlatlarning bir-biriga mos kelmaydigan manfaatlari bu hududda
to`qnashmoqda.
Qora, Boltiq, Yapon, Shimoliy dengizlariga chiquvchi qisqa yo`l 3 ming
km.ni tashkil etadi, bu O`zbekistonning iqtisodiy aloqalarini chegaralaydi va
mahsulotlarning raqobatga bardosh berishiga salbiy ta’sir etadi.
547
Do'stlaringiz bilan baham: |
