Q. D. Davranov, B. S. Aliqulov nanobiotexnologiya

98-rasm. Tajriba (chapda) va sanoat (o ‘ngda) bioreaktorlari.
Suvda erimaydigan organik m oddalam i fermentlar yordamida 
o‘zgartirish usulini topish mumkinmi? Bu muammoni yechish uchun 
qator tajribalar o‘tkazilgan. Agar eritma to‘liq suvsizlantirilsa, muhitda 
faqat organik erituvchi qolgan sharoitlarda ham fermentlami xususiyat­
lari va stmkturasi saqlanib qolishi mumkin ekanligi tasdiqlangan.
Shundan keyin, maxsus mikroorganizmlar «konstruksiya» qilingan. 
Gen injenerligi usuli yordamida mikroorganizmlarga organik muhitda 
ham ferment sintez qiiish xususiyati berilgan.
Bunday mikroorganizmlar, organik zaharli muhit tarkibidagi suvda 
erimaydigan organik moddalami zaharsizlantirish (parchalash) uchun 
keng ishlatilmoqda.
4. Bioreaktorlar - biologik issiqlik ishlab-chiqarishda
Dunyoda uglevodlar zaxirasini tabora chegaralanib borayotganligi 
sababli, ko‘plab mamlakatlarda issiqlik olishni yangi usullarini qidirish 
ishlari olib borilmoqda. Shu jumladan, tirik organizmlar ishtirokida biois- 
siqlik olish bo‘yicha tadqiqot ishlari ham allaqachon boshlab yuborilgan. 
Mutaxassislami fikriga ko‘ra, 2050-yilda bioissiqlik butun dunyoda 
chiqariladigan issiqlikni choragidan ko‘proqni tashkil etadi. Bioissiqlik 
olish uchun qaysi organizmlar qulayroq? degan savol paydo bo‘lgan.
182

---

Ko‘p olimlami diqqat-e’tiborini ko‘k-yashil bakteriyalar o‘ziga 
tortgan. Ayniqsa, 
ulami hosildorligi, o'stirish va ko'paytirish 
jarayonlarini oddiyligi bu bakteriyalarni bunday e ’tiborga sazovor 
bo'lishiga sabab bo‘lgan. Gen-injenerligi usuli yordamida ko‘k-yashil 
bakteriyalarni DNKsiga, katta miqdorda etil spirti - etanol hosil 
bo‘lishini nazorat qiluvchi gen kiritilgan.
Fotosintez qiluvchi 
mikroorganizmlar