Qaramalshiliq, qoy ha’m eshkilerdi qolg’a u’yretiw da’wirinde ju’z bergen o’zgerisler

Kók otlardiń hár túrdegi haywanlarda sińiriliwiniń ayriqsha qásiyetleri hám olardi jegiziwge tayarlaw.
Kóp jıllıq otni materiallıq jaylawlardı qurıwda áhmiyeti úlken. Olar bir maydanda 10 - 14 jıl ósedi. Materiallıq jaylawlardıń 1 gektardan 8 - 10 mıń azıqa birligi alıw múmkin. Olar eń arzan, ózine túser bahası tómen sapalı azıqa beredi, sharba buyımları sog'ligini, naslin jaqsılaydı, sawın siyirlardı sutin asıradı. Ózbekstanda jońıshqa tiykarǵı jem - ǵawısh eginlerinen biri g'o'zaning tiykarǵı, turaqlı ótken zamandoshi bolıp tabıladı. Hámme jem - ǵawısh oti sutkalıq temperatura ortasha 50 S jetkende jedel ósip baslaydı. Jońıshqa sharba buyımları ushın erte báhárden kesh kuzgacha azıqa beretuǵın egin. Ózbekstan sharayatında jońıshqa hawa temperaturası 70 asqanda jedel ósip baslaydı. Bedadan senaj, pishen, silos, briket, granula, vitaminli ot sıyaqlı azıqalar tayarlaw múmkin. Júdá kóp mámleketlerde bedani azıqa eginlerin Malikasi dep ataydılar. Jońıshqa arabshada alfa-alfa­ yamasa birinshi-birinshi dep ataladı, tap sonday atalıw ingiliz tilinde de qollanıladı. Kóp jıllıq ot arasında jońıshqa jasıl massası hám pisheni, granula, briket hám de vitaminli ot onı (taqanı ) joqarı azıqaviy qımbatqa egaligi, to'yimligi menen ajralıp turadı. Bir kg vitaminli ot unida 1 kg sulı donidagi azıqa birligi bar (0, 8 - 1, 0 ). Jońıshqa sherbeti dárivor retinde adamlar tárepinen tutınıw etiledi. Jońıshqa topıraqtı suw hám samal erroziyasınan nátiyjeli qorǵaw etedi, azıqa elementlardı topıraqtı haydalma qatlamınan tómengi, topıraqtı túbir tarqalmaǵan qatlamlarına juwılıp ketiwinen saqlaydı. Bedadan keyin gumus statyasınıń muǵdarı artadı, kóbinese úsh jıllıq jońıshqa egilgen 1 ge maydanda 60 - 70 t tezek quramındaǵı muǵdarda azot toplanıwı gúzetiledi. Topıraqtı azot hám de organikalıq elementlar menen boyitadi. Quramında gumus statyası kóp bolǵan topıraqtıń fizikalıq-suw ózgeshelikleri jaqsılanadı, ıssılıqtı ótkeziwi pasayadi hám de onıń ıssılıqtı jutıw, ustaw ózgesheligi artadı. Bul ásirese kontinental ıqlım sharayatında joqarı ıssı hám de suwıqtı unamsız tásirin kemeytiwge múmkinshilik beredi. Jońıshqa topıraqtı meliorativ jaǵdayın jaqsılaydı, kebirdi azaytadı, sizot suw júzesin pasaytiradi. Bul ózgeshelik bedani kúshli rawajlanǵan túbir sisteması menen baylanıslı. Jońıshqa 1 ge maydanda 3 jıl dawamında 300-400 kg azot toplaydı. Onıń keyingi tásiri úsh jılǵa jetedi. Ózbekstanda g'o'za maydanlarında vilt keselligin aldın aladı jáne onı azaytadı. Bedaning 100 kg pisheninde 48, 8 o. b. sonsha kók massasında 21 o. b. hám de 4 kg hazmlanadigan protein bar. Bir kg kók massasında 50 mg karotin statyası, sonıń menen birge Sa, R, K hám basqa paydalı elementler kóp. Jońıshqa mol hasıl egin hám ol 1 gektardan 150-350 s pishen hám 400-800 s jasıl massa ónimi beriwi múmkin. Jońıshqa urıwınıń zúráátliligi ortasha 3-4 s/ga, aldıńǵı xojalıqlarda jońıshqa urıwı ónimi 8-10 s/ga jetedi. Jońıshqa (Medisago L.) áwladına 100 dan artıq túrler kiredi. Onıń bir jıllıq hám kóp jıllıq, materiallıq hám de jabayı túrleri bar. Mámleketimizde bedaning 36 túri ushraydı, usılardan 20 tur kóp jıllıq bolıp tabıladı. eń kóp egiletuǵın hám tarqalǵan túrleri: kók jońıshqa - Medisago sativa L., sarı jońıshqa (oraqsimon) -Medisago falsata L., gibrid jońıshqa - M. media L. kók jońıshqa - M. soyerulae L. xmelsimon jońıshqa - M. lupulina L. Ózbekstanda jońıshqa tiykarǵı jem - ǵawısh eginlerinen biri g'o'zaning tiykarǵı, turaqlı ótken zamandoshi bolıp tabıladı. Hámme jem - ǵawısh oti sutkalıq temperatura ortasha 50 S jetkende jedel ósip baslaydı. Jońıshqa sharba buyımları ushın erte báhárden kesh kuzgacha azıqa beretuǵın egin. Ózbekstan sharayatında jońıshqa hawa temperaturası 70 asqanda jedel ósip baslaydı. Bedadan senaj, pishen, silos, briket, granula, vitaminli ot sıyaqlı azıqalar tayarlaw múmkin. Júdá kóp mámleketlerde bedani azıqa eginlerin Malikasi dep ataydılar. Jońıshqa arabshada alfa-alfa­ yamasa birinshi-birinshi dep ataladı, tap sonday atalıw ingiliz tilinde de qollanıladı. Kóp jıllıq ot arasında jońıshqa jasıl massası hám pisheni, granula, briket hám de vitaminli ot onı (taqanı ) joqarı azıqaviy qımbatqa egaligi, to'yimligi menen ajralıp turadı. Bir kg vitaminli ot unida 1 kg sulı donidagi azıqa birligi bar (0, 8 - 1, 0 ). Jońıshqa sherbeti dárivor retinde adamlar tárepinen tutınıw etiledi.