Qaraqalpaq fol`klori

3. Aytim ha`m aytislardi atqariwshilar, olardin` da`wirdin` o`tiwi menen qollaniliwi
Qaraqalpaq aytimlarin aytqariwshilar sol xaliqtin` o`zlerinin` ishinen shiqqan adamlar. Ba`dik, gu`lapsandi atqariwshilardi ba`dikshi, gu`lapsanshi dep atap, bular kesel adamlardi emlegende o`zlerinin` ja`rdemlerin tiygizgen.
Xaliq qandayda bir g`ayri-ta`biyiy ku`shke isenip jasag`an. Zikir saliw, a`rwaq shaqiriw, qurt shaqiriw islerin porxanlar yaki arqali bar adamlar islegen. Xaliq porxanlardan aybinip, siyinip jasag`an.
Al, yaramazanda bolsa oraza ayinda ko`binese kishkene balalar ha`r u`ydin` esiginin` aldina barip atqarg`an.
Pa`tiya beriw, alg`is aliw siyaqli da`stu`rler, mollalar, jasi u`lken, ibratli adamlar ta`repinen iske asirilg`an.Aytislardi atqariwshilarg`a toqtaytug`in bolsaq, juwap aytislari toy-merekelerde qa`legen so`zge isengen jigitler, dilwar qizlar ta`repinen atqarilg`an. Xalqimizda berilgen soraw juwapsiz qalmay ku`ta` sheberlik penen aytisqan.
Shayirlar aytisi da o`z aldina bolip bunda tuwg`an jer, awil aymaq tuwg`an tuwisqan, aytisqan adamnin` qa`siyetleri tilge alinadi.
Solay etip, qaraqalpaq fol`klorinin` aytim ha`m aytis janrlari o`zinin` formasi, mazmuni, ko`rkemligi ha`m turmista qollaniliw o`zgeshelikleri menen ayrilip turatug`in ko`zge tu`serlik janrlarinan esaplanadi. Qadag`alaw sorawlari

1. 
   Aytim degen ne
   
2. 
   Aytis degen ne
   
3. 
   Aytim ha`m aytis qashan payda bolg`an
   
4. 
   Aytis janrin izertlewshi kim
   

Tayanish tu`sinikleri`

1. 
   Poeziya-ko`rkem so`z benen berilgen qosiq qatarlari
   
2. 
   Aytim-dinge baylanisli do`regen qosiq ha`m da`stu`rler
   
3. 
   Aytis-eki adamnin` so`z benen ku`sh sinasip aytisiwi
   

Aytim ha`m aytislardi atqariwshilar, olardin` da`wirdin` o`tiwi menen qollaniliwi Jumbaqtin` aniqlamasi ha`m do`reliw tariyxi. Jumbaqtin` a`hmiyeti
VII. TEMA: Jumbaqlar ha`m jan`iltpashlar