Qaraqalpaq ma’mleketli universiteti Qurilis fakulteti Qurilis materiallari buyumlari ha’m konstruksiyalarin islep shig’ariw qaniygeliginin’

11- tema: Qurilista ma’selelerin sanli usillar ja’rdeminde sheshiw

Optimallastırıw – bul berilgen shártlerde eń optimal (eń jaqsı) varianttı izlep tabıw bolıp tabıladı.
Optimal sheshim – bul bazı bir berilgen funkciyanıń (maqset funkciya) minimum yamasa maksimumǵa erisetuǵın sheshimi esaplanadı.


Máseleniń qoyılıwı:
Maqset funkciya

f(x)̶ max

Shegaralıq shártler, máseleniń mánili hám túsinikli bolıwın támiyinleydi.

Mısal: Eki túrdegi A hám B ónimlerdi islep shıǵarıw ushın tokarlıq, frezerlik hám shlifovkalıq úskeneler isletiledi. Hár bir tiptegi úskeneniń bir túrdegi ónimdi islep shıǵarıwdaǵı sarplaytuǵın waqıt norması 1-kestede berilgen. Bunda, hár bir tiptegi úskeneniń jumıs waqtınıń ulıwma fondı, bunnan tısqarı bir ónimdi paydalanıwdaǵı alınatuǵın dáramat muǵdarı keltirilgen.

12- tema: Qánigelikke bag'darlang'an programmalar.
AutoCAD programmasınıń interfeysi AutoCAD sistemasın jumısqa túsiriwdiń standart usılında tómendegi ámeller ketma - ket atqarıladı :
1. Start (Pusk) tuymesi basıladı.
2. All Programs (Programmi) bólimine kiritiledi.
3. Autodesk bólimine kiritiledi.
4. AutoCAD programması saylanadı.
Proektlestiriw ortalıǵınıń quramına tómendegi tiykarǵı elementler kiredi :
1. Redaktorlanıp atırǵan sızılma ( fayl ) atı kórsetilgen bas bet ;
2. Tiykarǵı menyu ;
3. Ásbaplardıń standart paneli;
4. “Ob'yektning ózgesheliki” paneli;
5. “Sızıw” paneli;
6. “Ózgertiw” paneli;
7. Eki tárep baylanısilar paneli (buyrıqlar qatarı );
8. Jaǵdaylar qatarı ;
9. Tiykarǵı jumısshı maydan ;
10. Sızılma daǵı ámeldegi jaǵdaydı kórsetiwshi kursor (tıshqansha ) jaǵdayı.
Paydalanıw interfeysi stoli AutoCAD dıń tiykarǵı menyusına tómendegiler kiredi: AutoCAD sisteması interfeysiniń birinshi qatarında bas bet shiǵarıladı, bul jerde 'Drawing1' redaktorlanıp atırǵan hizma (fayl) atı, 'dwg' bolsa fayl keńeytpesi bolıp tabıladı. AutoCAD sisteması interfeysiniń ekinshi qatarında iyerarxik menyu qatarı jaylasqan ol tómendegi bólimlerden shólkemlesken:
1. “Fayl” -fayllar menen islew menyusı ;
2. “Pravka” -Windows stolidagi grafik maydan bólimlerin redaktor qılıw menyusı ;
3. “Vid” -Ekran kórsetkishlerin basqarıwda kerekli ásbaplar paneli hám basqa buyrıqlardı ornatadı ;
4. “Vstavka” - qosımsha daǵı hám sırtqı obiektlerdi bloklarǵa qoyıwdı támiyinlew;
5. “Format” - reń hám sızıq túrleri, tekst jaǵdayın hám ólshemin boshaqarish, ólshemler birligin ornatıw, sızılma shegaraların anıqlaw sıyaqlı buyrıqlar menyusı ;
6. “Instrumenti” - ekranda paydalanıwda sistemalardı basqarıw buyrıqları menyusı. Olar járdeminde baylanıs túńliginen paydalanıp, sızılma kórsetkishin ornatıw sıyaqlı buyrıqlar atqarıladı ;
7. “Shertyoj” - túrli sırtqı kórinisler sızıw hám kólemin ózgertiw sıyaqlı buyrıqlardı atqaradı ;
8. “Razmer” - ólshem kórsetkishlerin basqarıw hám olardı qoyıw buyrıqları ashıladı ;
9. “Modifikatsiya” - sızılma elementlerin ózgertiw - sızılmanı hám odaǵı jazıwlardı tahrir qılıw buyrıqları ashıladı ;
10. “Okno” - bir waqıtta paydalanıwda bolǵan informaciyalardı fayldan faylǵa ótip olardı ashadı ;
11. “Spravka” - AutoCAD programması haqqında jańa paydalanıwshılar ushın tolıq maǵlıwmat berilgen.
Házirgi dáwirde hár qanday programma támiynatınıń eń zárúrli xarakteristkasi bunı basqa programmalar menen birgelikte isleta biliw xusFusiyati bolıp tabıladı. Usınıń sebepinen AutoCAD sisteması úlken múmkinshiliklerge iye bolıp, óz ónimin 3 D Studio sistemasına kirip etken halda úsh ólshewli modellerdi animatsiya qılıw múmkinshiligin beredi. AutoCAD sistemasında islep shıǵılǵan fayllar Microsoft Office programmasınıń hár qanday ónimleri menen sáykes keledi.
Bul qóllanbada AutoCAD dıń siqiq haldaǵı orıssha versiyasınıń ózbek tiline o'girilgan variantı berilgen.