Qaraqalpaq ma’mleketli universiteti Qurilis fakulteti Qurilis materiallari buyumlari ha’m konstruksiyalarin islep shig’ariw qaniygeliginin’

2- tema: Kompyuterler klassifikatsiyasın analızlew.
Kompyuter - anglichan sóz bolıp, ol esaplaytuǵın bolıp esaplanadı. Ol házirde tek esaplaytuǵın bolmastan, tekstler, dawıs, video hám basqa maǵlıwmatlar ústinde de ámeller atqaradı. Onıń tiykarǵı waziypası túrli maǵlıwmatlardı qayta islewden ibarat esaplanadi. Aldın sonı biliw kerek, kópshiliktiń túsiniginde bolǵanday biz kúndelikte paydalanatuǵın tek jeke kompyuter bar. Buǵan, álbette, sebepler kóp. Usılardan biri házirgi zaman jeke kompyuterleri, aldın universal dep esaplanǵan kompyuterlerden tezligi hám yad kólemi tárepinen talay asıp ketkenliginde bolsa, ekinshi tárepden, kóp máselelerdi sheshiw ushın bul kompyuterler paydalanıwshılardı qánaatlantirishida bolıp tabıladı. Kompyuterlerdiń ámelde hár qıylıları ámeldegi: cifrlı, analogli (úzliksiz), cifrlı - analogli, arnawlılastırılgan. Biraq, cifrlı kompyuterler paydalanılıwı, atqaratuǵın ámellerdiń universallıǵı, esaplaw ámelleriniń anıqlıǵı hám basqa kórsetkishleri joqarı bolǵanı ushın olar kóbirek paydalanılıp atır. Ámelde bolsa házir rawajlanǵan mámlekette kompyuterlerdiń bes toparı keń qollanılıp atır.
Kompyuterlerdi yadınıń kólemi, bir sekundta atqaratuǵın ámeller tezligi, maǵlıwmatlardıń razryad tórinde (yacheykalarda) súwretleniwine qaray bes gruppaǵa bóliw múmkin:
 super kompyuterler (Super Computer);
 úlken kompyuterler (Manframe Computer);
 mini kompyuterler (Minicomputer);
 jeke kompyuterler (PC - Personal Computer);
 bloknot kompyuterler (Notebook).
Super kompyuterler - kútá úlken tezlikti talap etetuǵın hám úlken kólem degi máselelerdi sheshiw ushın mólsherlengen boladı. Bunday máseleler retinde hawa rayınıń global prognozına tiyisli máselelerdi, úsh ólshewli keńislik túrli aǵıslardıń keshiwin úyreniw máseleleri, global informatsion sistemalar hám h.t.b. keltiriw múmkin. Bul kompyuterler bir sekundta 10 trilliardlab ámel atqaradı. Super kompyuterlerdiń málim jónelis máselelerin sheshiwge qaratılǵan túrleri de bar.
Úlken kompyuterler - pán hám texnikanıń túrli tarawlarına tiyisli máselelerdi sheshiwge mólsherlengen. Olardıń ámel orınlaw tezligi hám yad kólemi super kompyuterlernikiga qaraǵanda bir- eki tekshe tómen.