Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti ishlab chiqarishda buxgalteriya hisobi kafedrasi «iqtisodiyot nazariyasi»

Kredit kelishuvi qarzdan foydalanish shartlari qayt etilgan shartnoma bilan rasmiylashtiriladi.Kredit muomilasi qarz beruvchi va qarz oluvchi o’rtasidagi iqtisodiy munosabatdir.Lekin har qanday qarz munosabati ham kredit bo’la olmaydi.Kredit munosabatida olingan mablag’ qaytarib berishi, foydalanilgani uchun haq (kelishilgan foizda) to’lanishi, muddati,ma’lum tovar va nomoddiy aktivlar bilan ta’minlanga bo’lishi, maqsadli ishlatilishi shart.Berilish muddatiga ko’ra,qisqa muddatli (1 yilgacha bo’lgan mudat), o’rta muddatli (1 yildan 5 yilgach bo’lgan muddat ),uzoq muddatli (6 yildan ortiq) kreditlarga bo’linadi.

Kreditning tijorat,bank, davlat, is’temol, xalqaro, ipoteka va boshqa shakllari bor.

Bozor iqtisodiyoti sharoitida pul doimiy va uzluksiz harakatda bo’lishi lozim. Buning uchun esa,bo’sh turgan mablag’larni ham pul – kredit muassasalari orqali to’planib, iqtisodiyotga investitsiyalar sifatida yo’naltirilishi lozim.Bu jarayon amalga oshirishda Kredit munosabatlari muhim ahamiyati kasb etadi.

Pul shaklida ssuda kapitali deyilsa, uning harakati kreditning mazmunini tashkil qiladi.

Kredit yordamida tovar-moddiy boyliklari,turli mashina va mexanizmlar sotib olinadi,iste’molchilarning mablag’lari yetarli bo’lmagan sharoitda to’lovni kechiktirib tovarlar sotib olishlari va boshqa har xil to’lovlarni amalga oshirish imkoniyatiga ega bo’ladilar.Kredit iqtisodiy kategoriya bo’lib, ijtimoiy munosabatlarning aniq bir ko’rinishi sifatida yuzaga chiqadi.Kredit har qanday ijtimoiy munosabat emas,balki ijtimoiy ishlab chiqarish mahsuli, qiymatning harakati, qarz beruvchi va qarz oluvchi o’rtasidagi iqtisodiy munosabatlarni ifodalovchi kategoriyadir.

Kredit mohiyati uning ichki belgilarini ochib berishga qaratilgan.Kredit mohiyatini ochish-bu uning sifatlarini,kreditning muhim tomonlarini,uni iqtisodiy munosabatlar tizimining elementi sifatida ko’rsatuvchi asoslarini bilish demakdir.

Kreditning vazifasi kredit munosabatlarining xo’jalik faoliyatidagi ko’rinishi yoki uning harakati ifodasidir.Shuni aytish kerakki,kredit o’z vazifalarini to’g’ri bajargan holdagina ijobiy natijalarga olib keladi, aksincha,kreditdan foydalanish maqsadiga muvofiq kelmasa,kredit salbiy natijalarga olib keladi.