Qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti neft va gaz fakulteti «neft va gaz quduqlarini sinash»

 
Nazorat savollari: 
1. Quduq tubidagi bosimni kompressor yordamida pasaytirish
2. Gaz yordamida suyuqlikni siqish qurilmasi 
3. Quduqlarni o‘zlashtirishda pachkali havo haydash texnologiyasi 
4.Kompressor usulida quduqlarni o‘zlashtirish jarayonining hisobi 
5. Haydovchi quduqlarni o‘zlashtirish 
6. Ejektorlardan foydalanib ko‘pik yordamida qatlamdan oqimni chaqirish
texnologiyasi 
 
 
 
 

---

164 
13-ma’ruza. Oraliqlar bo‘yicha quduqdagi suyuqlikning sathini 
pasaytirib oqimni chaqirish 
Ma’ruza rejasi: 
13.1. Porshenlab quduqdagi suyuqlikni pasaytirib oqimni chaqirish 
13.2. Anomal past qatlam bosim sharoitida quduqdagi sathni pasaytirish 
orqali oqimni chaqirish 
13.3. Ikki fazali ko‘pikni qo‘llab qatlamdan oqimni chaqirish 
13.4. Ajratuvchi bufer suyuqliklaridan foydalanish 
 
Tayanch so’zlar: 
Porshenlash, sathni pasaytirish, ikki fazali ko’pik, Ajratuvchi bufer 
suyuqliklari 
 
13.1. Porshenlab quduqdagi suyuqlikni pasaytirib oqimni chaqirish 
Bunday sharoitda nosos kompressor quvur 750-800 m chuqurlikka tushirilib, 
sathni gidrostatik bosimi va harakatga qarshiligi 8 MPa (UKP-80 kompressor iishchi 
bosimi) bosimdan oshmasligi kerak. 
Halqa oralig‘ida kompressor yordamida gaz yoki havo haydalganda suyuqlik 
kompressor quvuri tomonga chiqadi. Gaz yoki havoni haydash suyuqlikni NKQning 
oralig‘iga tushurguncha davom ettiriladi. 
Agar quduq favvoralanishni boshlamasa yoki suyuqlik sathi sekin ko‘tarilsa, 
unda NKQni aniq chegarasigacha tushirishga yoki qatlam shipigacha tushirishga 
ruxsat beriladi. 
UKP-80 kompressorning haydash shartida (8m
3
/min) havoni haydashi 
quduqni sinashda kuchaytiriladi. Bunday holat past qatlam bosimli chuqur joylashgan 
qatlamlarni sinashda, qaysiki quduqqa suyuqlik sathini katta qiymatda to‘ldirish talab 
qilinsa qo‘llaniladi. 
Nasos kompressor quvurlar orqali gaz yoki havo haydab sathni to‘ldirishni 
quyidagi kamchiliklari mavjud. 
1) quvurlarni navbatda almashtirishda favvora paydo bo‘lishi mumkin; 

---

165 
2) birinchi ishga qo‘shishda haydash suyuqlikni qatlamga yutilishiga olib 
kelishi mumkin; 
3) NKQni boshmog‘i filtratsiya teshiklariga yetib borganda quduq ishlay 
boshlashi mumkin; 
Shuning uchun bu usul oxirgi sharoitlarda qo‘llanilishi mumkin. 
Quduqdagi suyuqlikning sathi teskari klapan bilan maxsus porshen yordamida 
tushirilganda, quduqqa ruxsat etilgan oqim bir yo‘nalishda pasaytirishda to‘planadi. 
Porshenning diametri quduq diametriga nisbati kichik oraliq bilan tanlanadi. Bunday 
usulda quduqlarni o‘zlashtirish quduq usti favvora armaturasiga o‘rnatilib, quduqqa 
nasos kompressor quvuri yordamida tushiriladi. 
Porshen shtangaga mahkamlanadi, po‘lat arqonda NKQ ga traktor ko‘targich 
yoki burg‘ilash jihozi bilan chig‘iriq yordamida suyuqlik ichiga 100-300 metr 
tushiriladi va maksimal tezlikda imkoniyati darajasida yuqoriga ko‘tariladi, quduqda 
suyuqlik sathi talab qilingan sathgacha yoki qatlam flyudini olguncha davom 
ettiriladi.