Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish va boshqaruv


Ijro etuvchi qurilmalarning ta‘sir etish turi


Download 1.85 Mb.
Pdf ko'rish
bet58/131
Sana20.11.2023
Hajmi1.85 Mb.
#1788394
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   131
Bog'liq
Avtomatikaning boshqarish

 
7.3. Ijro etuvchi qurilmalarning ta‘sir etish turi 
Ta‘sir etish turi bо‗yicha ijro etuvchi qurilmalar normal holda ochiq va normal 
holda yopiq kо‗rinishda bо‗ladilar.


79 
Normal holda ochiq ijro etuvchi qurilmalar ijro etuvchi mexanizmnnng ishchi 
bо‗shlig‗ida (qismida) siqilgan havo bо‗lmaganda rostlash organidan suyuqlik 
о‗tadigan yо‗lak mutloq ochiq bо‗ladi, ya‘ni maksimal о‗tkazuvchanlik holat К
V100
tushuniladi. 
Normal holda yopiq ijro etuvchi qurilmalarda ishchi bo‗shliqda siqilgan bosim 
bo‗lmasa, rostlash organidan suyuqlik o‗tadigan yo‗lak mutloq yopiq bo‗ladi, 
o‗tadigan sarf miqdori nogermetichlikka bog‗liqdir. Ijro etish qurilmalarida konkret 
texnologik qurilmalar uchun ijro qurilmalarini boshqarishdagi avariyaga olib kelishi 
mumkin bo‗lgan hollardan kelib chiqadi, ya‘ni xavfsizlik holatlaridan kelib chiqar 
ekan.
Ijro etuvchi qurilmalarni ta‘sir etish turi asosan ularni ijro mexanizmlari bilan 
rostlash organlarini konstruksiyalari bilan belgilanadi. 
Membrana-prujinali ijro mexanizmlari asosan to‗g‗ri taxsir etadigan qilib 
tayyorlanadi markasi PPX, teskari ta‘sir etadigan qilib tayyorlansa markasi OPX 
bo‗ladi.
Rostlash organlari ta‘sir etish turiga ko‗ra quyidagicha bo‗linadilar: 
- normal yopiq KZ (o‗tish darchasini kengaytirish uchun shtokni korpusdan 
uzoqlashtirish kerak); 
- normal ochiq (о‗tish darchasini kengaytirish uchun shtokni korpusni ichiga 
qarab yо‗naltirish kerakdan uzoqlashtirish kerak). Ushbu klassifikatsiyalanish 
zaslonkali va uch tomonli rostlash organlaridan tashqari xamma RO ga taalluqlidir. 
Zaslonkali ijro etuvchi qurilmalar asosan tо‗g‗ri tasir etuvchi ijro mexanizmlari 
Bilan komplektatsiyalanadi. Ijro etuvchi qurilmaning tasir etishini о‗zgartirish unda 
tо‗g‗ri keladigan richagli uzatish qurilmasini о‗rnatish hisobiga amalga oshiriladi.
Ikkita egarli rostlash organlari asosan KZ va KO kurinishida bajarilib, ta‘sir 
kо‗rinishini о‗zgarishi zatvorni 180

aylantirish natijasida amalga oshiriladi. Shuning 
uchun xam ijro etuvchi qurilmalar tо‗g‗ri siljuvchi ijro maxanizmlari sifatida 
komplektatsiyalanadi PPX, ta‘sir etishi rostlash organini ta‘sir etishi kо‗rinishi bilan 
belgilaniladi(KZ – normal ochiq ijro etuvchi qurilmalar uchun, KO – normal yopiq 
ijro etuvchi qurilmalar uchun). 
Bir egarli, shlang kо‗rinishidagi va diafragma kо‗rinishidagi rostlash organlari 
ta‘sir etishining kо‗rinishi bо‗yicha kо‗pincha normal holatda yopiq bо‗ladi. Shuning 
uchun ularning ta‘sir etishining kо‗rinishi ijro mexanizmlari orqali amalga oshiriladi 
(PPX – normal ochiq ijro etuvchi qurilmalar uchun, OPX – normal yopiq ijro etuvchi 
qurilmalar uchun). 
Avariya holatida ijro mexanizmini ishchi bо‗shlig‗idagi bosimni chiqarib 
yuborish uchun zatvorni holati ijro etuvchi qurilmalar tanlangan konstruksiyalari 
hisobiga hosil bо‗ladigan siljish sistemasiga ta‘sir etuvchi kuchlarning nisbatiga 
bog‗liq bо‗ladi. 
Shuning uchun rostlash organlarini zatvoriga rostlanilayotgan muhit 
tomonidan ta‘sir etayotgan kuchni yо‗nalishi tomonidan kо‗rib chiqamiz. Keltirilgan 
sabablarga kо‗ra о‗zi ochiladigan rostlash organi (rostlanuvchi muhit zatvorga ta‘sir 
etib, muhit о‗tish joyi ochiq holda bо‗ladi) va о‗zi yopiladigan (rostlanuvchi muhit 
zatvorni shunday sо‗radiki, о‗tish joyi yopiq holda bо‗ladi). 


80 
Zaslonkali rostlash organlari asosan о‗zi yopiladigan bо‗ladi: muhitni bosimi 
shunday kuch yoki moment hosil qiladiki, buni natijasida zatvorni yо‗nalishi о‗tish 
joyini ypadigan yо‗nalishda bо‗ladi. 
Ikki egarli rostlash organlarida zatvorga ta‘sir etuvchi kuchning yо‗nalishi 
uning ta‘sir etishini kо‗rinishiga va rostlash organidan о‗tayotgan muhitni 
yо‗nalishiga va yana zatvorni holatiga bog‗liq bо‗ladi. Ikki egarli rostlash organlarida 
ta‘sir etuvchi kuchning qiymati katta bо‗lmaydi. 
Bir egarli rostlash organlarida muhitni yo‗nalishiga ko‗ra: 
- o‗zi yopiladigan (muhit zatvorni ustiga beriladi); 
- o‗zi ochiladigan (muhit zatvorni tagiga beriladi). Shlangali va diafragmali 
rostlash organlari o‗zi ochiladigan ko‗rinishda bajarilib,: muhitni bosimi o‗tish yo‗lini 
ochishga mo‗ljallangan bo‗ladi. 
Shunday qilib ijro etuvchi qurilmaning tanlangan ta‘siri ko‗rinishi bo‗yicha, 
ijro mexanizmida amalga oshiriladigan siljituvchi kuchi ijro qurilmasini suriluvchi 
sistemasiga ta‘sir etadigan turli kuchlarning summasidan kata bo‗lishi shart. 

Download 1.85 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   131




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling