R e j a : Tabiatda suv. Suv molekulasining tuzilishi. Suvning holat diagrammasi. Suvning fizikaviy va kimyoviy xossalari

SUVNING QATTIQLIGI. QATTIQLIK TURLARI 
 
Suvning umumiy qattiqligi undagi ikki valentli metallar, asosan, kalsiy va magniy kationlari 
konsentratsiyasini ko‘rsatadi. Bu ko‘rsatkich faqat tabiiy va ichimlik suvlar uchun aniqlanadi, 
oqova suvlarni ta’riflash uchun u ahamiyatli emas. Suvlar tarkibidagi Ca
2+
va Mg
2+
ionlarning 
konsentratsiyasini mg-ekv/l larda ifodalanadi. 
Suvning qattiqligi uning sifatini belgilaydigan ko‘rsatkichlardan biri bo‘lib hisoblanadi. Tabiiy 
suvlarning qattiqligi ulardagi kalsiy va magniy tuzlarining bo‘lishi bilan bog‘liqdir. U Ca
2+
va Mg
2+
ionlarining bir litr suvdagi umumiy millimol miqdori bilan ifodalanadi. 
Suvning qattiqligi Q
um
ikki valеntli nodir еrli kationlar, asosan Ca va Mg-larning miqdorini 
ko‘rsatadi. 
Umumiy qattiqlik 

Ca 
2



Mg 
2



Q
um

20,04, 12,16 - Ca va Mg ekvivalеnt vazni. 

20,04 
12,16 
Qattiqlik uch turga bo‘linadi: muvaqqat, doimiy va umumiy. 

---

Muvaqqat (karbonatli) qattiqlik Q
m
, asosan, suvda kalsiy va magniy gidrokarbonatlari 
Ca(HCO
3
)
2
va Mg(HCO
3
)
2
larning bo‘lishligi bilan ifodalanadi, ular suv qaynatilganda erimaydigan 
tuzlarga aylanadi va qattiq cho‘kma (quyqum) tarzida cho‘kadi: 
Ca(HCO
3
)
2

CaCO
3

CO
2

H
2
O 
Mg(HCO
3
)
2

MgCO
3

CO
2

H
2
O 
Karbonat qattiqlik – suvda kaltsiy va magniy bikarbonatlarning mavjudligi bilan bog‘liq.