R e j a : Tabiatda suv. Suv molekulasining tuzilishi. Suvning holat diagrammasi. Suvning fizikaviy va kimyoviy xossalari

Suvning kimyoviy xossalari. Suv molekulalari qizdirishga juda chidamli. 1000
0
C dan yuqori 
temperaturada suv bug‘i vodorod bilan kislorodga sezilarli darajada dissosiyalana boshlaydi. 
2H
2
O = 2H
2
+ O
2
– 136,8 kkal 
Bu jarayonda issiqlik yutilganidean temperaturaning ko‘tarilishi, Le-Shatel‘e prinsipiga 
muvofiq, muvozanatni o‘ngga siljitish kerak edi. Ammo 2000
0
C da xam dissosilanish darajasi faqat 
1,8 % ni tashkil etadi. Temperatura unday suv 1000
0
Cdan pastroqqa tushsa, amalda muvozanat suv 
xosil bo‘lishi tomoniga qarab butunlay siljiydi., odatdagi xaroratda esa vodorod bilan kislorodning 
erkin molekulalari shu qadar oz xosil bo‘ladiki, xatto ularni oddiy usullar yordamida aniqlab 

---

bo‘lmaydi. Suv qizdirishga chidamli bo‘lishiga qaramay, reaksiyaga juda tez kirishdigan moddadir. 
Ko‘pincha metall va metallmas oksidlari suv bilan birikib, asos va kislotalar xosil qiladi. Eng aktiv 
metallar suv bilan o‘zaro ta‘sirlashib, vodorod ajralib chiqadi. Ba‘zi xollarda suvda tog‘ jinslari 
tarkibiga kiruvchi moddalar erigan bo‘ladi. Suvda temir, marganets, azot, kislorod, karbonat angidrid, 
vodorod sul‘fid va boshqa moddalarerigan bo‘lsa bunday suvni mineral suvlar deyiladi. Tabiiy 
suvlar ichida eng toza suv yomg‘ir, qor, ko‘l suvlari xisoblanadi. Ko‘pincha suv kimyoviy moddalar 
tarkibida uchraydi. 
1. Gigroskopik suv - bunday suvlar kimyoviy moddalar yuzasiga absorbsion kuch xisobiga 
joylashgan bo‘ladi. Bunday suvlarni yo‘qotish uchun katta energiya talab qilinmaydi. 
2. Kristallizatsion suv - bunday suv kimyoviy moddalr tarkibiga vodorod bog‘lanish xisobiga 
stexiometrik nisbatlarda joylashgan bo‘ladi. Bunday suvni ajratib, chiqarib yuborish uchun anchagina 
energiya sarflanadi. 
3. Konstitutsion suv - kimyoviy moddalar bilan juda qattiq bog‘langan. Bunday suvlarni 
ajratish uchun energiya sarflanadi yoki kimyoviy jarayonni vujudga keltirish kerak. Bunga 
Ca(HCO
3
)
2,
Mg(HCO
3
)
2
lar misol bo‘la oladi.