Р. Халимметова илмий тадқИҚот методологияси

 

---

126 
 
8-боб. ТУШУНИШ ВА ТУШУНТИРИШ ДИАЛЕКТИКАСИ. НОВАЦИЯ 
ВА ИННОВАЦИЯ, КАШФИЁТ ВА ИХТИРОЛАР 
 
8.1. Тушунтириш типлари, турлари, даражалари.
8.2. Тушунтириш ва унинг моделлари.
8.3. Инновация ва унинг ўзига хос хусусиятлари. 
8.4. Кашфиёт ва ихтиролар.
8.1. Тушунтириш типлари, турлари, даражалари 
 
 
Тушуниш 
– 
объектив 
оламдаги нарса ва ҳодисалар ҳақида 
тасаввур тушунча, ҳукмлар ҳосил 
қилиш ва уларни онгдаги мавжуд 
билимлар билан боғлашдан иборат 
ақлий жараён. Ёки тушуниш –фикр 
юритиш орқали символда яширин 
маънони аниқлаш демак. Тушуниш 
иккита ўзаро уйғунлашган таркиб 
орқали тавсифланади. 
1). Қайсидир нарсани маъно ва аҳамиятини англаш қобилияти, натижага 
эришиш воситаси.
2). Таъсирларнинг моҳияи ва қайта яратилган тасаввурларнинг 
адекватлигига шахснинг ишонч билдириши, ташқи, ички таъсирлар туфайли 
вужудга келган онгнинг ўзига хос ҳолати.
8.1.1.-чизма
 
 
 
 
Тушуниш- кенг кўламдаги фанлар (псиҳология, филология, фалсафа, 
социология, тарих) томонидан тадқиқ этилади. Тушуниш муаммоси билан 
махсус шуғулланувчи герменевтика фани мавжуд.
Тушуниш –фикр юритиш орқали символда яширин маънони аниқлаш демак 
Дильтей 
тушунишни 
матн 
муаллифининг 
маънавий 
дунёсига 
кириш сифатида тавсифлаган. 
Хайдеггер 
учун 
тушуниш 
инсоннинг борлиқлиққа ўзига 
хос 
муносабати, 
инсоннинг 
дунёда мавжуд
Гадамер фикрига кўра, ўтмиш маданиятини 
тушуниш талқин қилувчнинг ўзини тушуниши 
билан узвийдир. Шу сабабли тушуниш 
предметини муаллиф матнга жойлаган маъно 
эмас, балки мазкур матн орқали англаб 
етилиши лозим бўлган моддий мазмун ташкил 
этади.
Биз 
таълим 
ва 
тарбия 
тизимининг 
барча 
бўғимлари 
фаолиятини бугунги замон талаблари 
асосида 
такомиллаштиришни 
ўзимизнинг 
биринчи 
даражали 
вазифамиз деб биламиз.