Referati tekshirdi: Odinayeva N. N. 2 023-o’quv yili

Qorin muskullari qorin devorini hosil qilishda, nafas harakat- larida, umurtqa pog‘onasini bukishda, qorin bo‘shlig‘idagi ichki organlar bosimini saqlashda, kuchanish jarayonida ishtirok etadi. Qorin muskullari ayollarda yaxshi rivojlanganligi uchun tug‘ish jarayoni oson o‘tishiga yordam beradi.
Orqa muskullariga trapetsiyasimon, orqaning serbar musku- li, rombsimon kabi muskullar kiradi. Orqa muskullari umurtqa pog‘onasi va kurak suyagi harakatlarini ta’minlaydi. Ular gavdani rostlab turadi.
Qo‘l muskullari yelka kamari va qo‘l muskullaridan iborat. Yelka kamari muskullariga deltasimon, kurak sohasidagi muskullar kiradi. Qo‘l muskullari yelka, bilak va qo‘l panjasi sohasidagi muskullarga bo‘linadi.
Oyoq muskullari son, boldir va oyoq panjasi muskullariga bo‘linadi.
Barcha Muskulning asosiy xususiyati ularning qisqarishidir, bunda muayyan ish bajariladi. Muskul kuchi muskul tolalaridagi miofibrillar soniga bogʻliq; yaxshi rivojlangan muskulda ular koʻp, suyet rivojlanganlarida kam. Yuz va boshning barcha muskullari 2 guruhga: mimika va chaynov muskuliga boʻlinadi. Ular yuz mimikasida, chaynashda va pastki jagʻni harakatlantirishda qatnashadi. Bulardan tashqari, boʻyin hamda qoʻl M.i bor. Skelet M.ining deyarli hammasi richaglar qonuniga muvofiq boʻgʻimlardagi suyaklarni harakatga keltiradi. Odam gavdasida 600 ga yaqin muskul bor. Odam gavdasidagi barcha erkin harakatlar oʻzaro bogʻlangan boʻlib, murakkab shartli va shartsiz reflekslar yordamida yuzaga chiqadi va markaziy nerv sistemasi tomonidan boshqariladi. Arteriya va venalar devorining asosiy qismi, hazm yoʻlining deyarli hammasi, oʻt pu-fagi va krvuq, bachadon nayi, bachadon silliq M.dan tuzilgan.

Ichki aʼzolar devori silliq muskulining qisqarishi sekin va chuvalchang oʻrmalashisimon boʻladi. Silliq muskul refleks yoʻli bilan avtomatik qisqaradi. Ular haddan tashqari kuchli qisqarganda ogʻriq paydo boʻladi (mas, jigar va buyrak sanchigʻi, ichak spazmi va h.k.).

• 
  Ichki aʼzolar devori silliq muskulining qisqarishi sekin va chuvalchang oʻrmalashisimon boʻladi. Silliq muskul refleks yoʻli bilan avtomatik qisqaradi. Ular haddan tashqari kuchli qisqarganda ogʻriq paydo boʻladi (mas, jigar va buyrak sanchigʻi, ichak spazmi va h.k.).
  
• 
  Yurak muskuli tuzilishi va vazifasiga koʻra koʻndalangtargil hamda silliq muskuldan farq qiladi. Unda boshqa muskullarda boʻlmaydigan xususiyat — maʼlum ritm va kuchga ega boʻlgan qisqarishlar avtomatizmi bor. Yurak muskuli umr boʻyi ritm bilan toʻxtamasdan ishlaydi, uning faoliyatini nerv sistemasi boshqaradi.
  

Odam tanasi skelet muskullarining oldindan ko'rinishi:

1. 
   peshona muskuli;
   

2¬ko'zning aylana muskuli;
3¬og'izning aylana muskuli;
4¬chakka muskuli;
5- chaynov muskuli;
6- to'sh-o'mrov¬so'rg'ichsimon muskul; 7¬ deltasimon muskul;
8¬ko'krakning katta muskuli;
9¬yelka muskuli;
10- qorinning tashqi qiyshiq muskuli;
11¬oyog panjasini yozuvchi uzun muskul; 12- sonning to'g'ri muskuli;
13- tikuvchi muskul;
14- qorinning ichki qiyshiq muskuli;
15- qo'l panjasini bu¬kuvchi bilak muskuli; 16¬qorinning to'g'ri muskuli;
17¬elkaning ikki boshli muskuli;
18- qovurg'alararo muskullar.


Odam tanasi skelet muskullariDiDg orqadan ko'rinishi.

1. 
   rombsimon muskul;
   

2¬umurtqa pog'onasini yozuvchi muskul;
3orqaning tishsimon muskuli;
4-dumbaning kichik muskuIi;
5 - sonning ikki boshli muskuli;
6- boldiming uch boshli muskuli;
7- Axil! payi;
8- tovon;
9- dumbaning katta muskuli;
10- orqaning semar keng muskuli;
11- panjalami yozuvchi bilak muskuli;
12- yelkaning uch boshli muskuli;
13- trapetsiyasimon muskul.