Режа : Асосий воситаларнинг туркумланиши, баҳоланиши ва ҳисобга олиш вазифалари


Номоддий активлар тулиқ эскириши (тулик; амортизация хисобланиши) сабабли хисобдан чиқариладиган булса, куйидаги бухгалтерия утказмалари берилади


Download 200.5 Kb.
bet13/14
Sana28.03.2023
Hajmi200.5 Kb.
#1301579
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14
Bog'liq
2 Mavzu Asosiy vositalar va nomoddiy aktivlar hisobi

Номоддий активлар тулиқ эскириши (тулик; амортизация хисобланиши) сабабли хисобдан чиқариладиган булса, куйидаги бухгалтерия утказмалари берилади:
а) номоддий активларнинг бошлангич қийматига:
Дт - Бошқа (номоддий) активларнинг сотилиши ва турли чиқими;
Кт - Номоддий активлар (турлари буйича).
б) номоддий активларнинг йигилган амортизациясига:
Д т - Номоддий активлар амортизацияси хисоби;
Кт - Бошқа (номоддий) активларнинг сотилиши ва турли чиқими.
Куриниб турибдики, номоддий активларнинг чиқиб кетиши "Бошқа активларнинг сотилиши ва бошка чиқиб кетилиши"
Хисобварақда акс эттирилади. Ушбу хисобварагининг дебетида чиқиб кетаётган активнинг бошлангич киймати, хисобдан чиқариш билан боглик, харажатлар ва активлар суммаси буйича ККС суммаси курсатилса, унинг кредитида эса чиқиб кетаётган активларга Хисобланган эскириш суммаси, шунингдск, активни сотишдан бошқача чиқиб кетишдан тушган фойда курсатилади.
Номоддий активлар қисман эскириши ёки кераксиз булганда чикиб кетишининг бухгалтерия ёзувлари куйидаги куринишда расмийлаш-тирилиши мумкин:
а) номоддий активларни сотишдан фойда олганда:
Д т - Номоддий активларнинг эскириши ;
Д т - Пул маблагари;
Кт - Номоддий активлар;
Кт - Кушилган к,иймат солиги ;
Кт - Бошка (номоддий) активларни сотилиши ва чикиб кетишидан фойда. б) номоддий активларни сотишдан зарар курганда:
Дт - Номоддий активларнинг эскириши ;
Д т - Пул маблаглари;
Д т - Бошқа (номоддий) активларни сотилиши ва чикиб кетишидан зарар;
Кт - Номоддий активлар;
Кт - Кушилган қиймат солиги.
6. Емириладиган активлар буйича харажатларни хисоблаш
Емириладиган активлар деганда, одатда, фойдаланиш жараёнида жисмоний хажми камайиб, тугаб борувчи табиий ресурслар тушунилади. Бундай активлар жумласига урмонзорлар, нефт, табиий газ, олти н , кумуш, мис ва минерал қазилма турлари киритилиши мумкин. Табиий бойликларни хисобга олишда юзага келадиган асосий муаммолар:
- иш лаб чикррилаётган табиий ресурслар қийматини аниклаш;
- молиявий натижалар тугрисидаги хисоботда кийматини хисобдан чикариш (амортизация)дир.
Биринчи муаммо, бевосита табиий ресурслар кийматини акс эттириши учун номоддий активга кандай аник харажатлар сармояланиши кераклигини қиймат масаласини хал қилиш талаб этилади.
Иккинчи муаммо эса номоддий активга амортизация хисоблаш учун белгиланадиган ставкани аниклаш билан боглик - хисобот даври давомида ишлатиладиган табиий ресурслар киймати унинг емирилиши, деб аталади ва у ресурслар фойдаланиш даражасини билдиради.
Емирилиш базаси — бу табиий ресурсларни казиб олиш лавомида амортизация килинадиган ва номоддий активлар сифатида сармояланган пул суммасидир. Сармояланган Кийматнинг бу суммаси табиий ресурсларни казиб олиш даврининг охиригача копланмайди ва колдик киймат активнинг базасини аникпашга таъсир қилади. Колдик киймат ижобий ёки салбий булиши мумкин. Ижобий колдик, киймати активнинг емирилиш базасини аниклашда сармояланган қийматдан чиқариб ташланади. Салбий колдик, киймати эса активнинг емирилиш базаси аниклангандан кейин , килинадиган кушимча харажатлардан ташкил топади (масалан , урмонзорларни киркиб олингандан кейин урнига нихолларни экиш харажатлари, казилма бойликлари казиб олин- гандан кейин унинг урнини фойдаланишга ярокли холатга келтириб куйиш ва шунга ухшашлар).

Download 200.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling