S. B. Abbasov cho`llanish muammolari

 

---

12 
Cho`llanishga qarshi kurashish bo`yicha o`zaro mintaqaviy 
hamkorlik. Tabiatda cho`llanish va qurg`oqchilik hamkorlik 
harakatlarini talab qiladigan transchegaraviy muammolar ekanligini 
anglagan holda O`rta Osiyo hududidagi davlatlar 2003 yilda BMTda 
cho`llanishga qarshi kurash bo`yicha O`rta Osiyo mintaqaviy 
harakatlar dasturini qabul qildilar. Qabul qilingan ushbu dasturning 
asosiy vazifalari subregional manfaatlarni muvofiqlashtirish, 
ma’lumotlar va tajriba almashish, qo`shma dasturlarni ishlab chiqish 
va ularni hamkorlikda amalga oshirish, ijtimoiy-iqtisodiy holatlarni 
yaxshilashga qaratildi. Keyinchalik ushbu dastur O`rta Osiyoda yer 
resurslaridan foydalanish bo`yicha tashabbusni ishga tushirish 
uchun plotforma bo`lib xizmat qiladi. Mavjud tanqidlarga qaramay, 
ushbu platformani tashkil qilinishi, cho`llanishga qarshi kurashish 
uchun mintaqaviy hamkorlik uchun namuna sifatida xizmat qildi. 
Ushbu hamkorlik davlatlar orasida, donorlar va shuningdek, 
davlatlar va donor tashkilotlar o`rtasida bo`lib o`tdi. Dasturning 
birinchi bosqichida (2006-2011-yillar) yaylovlar va qishloq 
xo`jaligini yaxshilash sohasida 4 ta mintaqaviy va 7 ta milliy loyha 
amalga oshirildi.
Ikkinchi bosqichning (2018-2022-yillar) asosiy maqsadi O`rta 
Osiyo va Turkiyada qirg`oqchilikka va sho`rlangan, degradatsiyaga 
uchragan yerlarga qishloq xo`jaligiga mo`ljallangan hududlarda 
tabiiy komplekslarni boshqarishni kuchaytirish sanaladi. Ushbu 
mintaqaviy hamkorlikning yana bir yaqqol misolini biz “O`rta 
Osiyoda yerlarning degradatsiyasi iqtisodiyotiga (2014-2016-yillar) 
bag`ishlangan loyihada ko`rishimiz mumkin. Loyiha BMTning 
tabiatni muhofaza qilish, ICARDA, mintaqa davlatlari va Markaziy 
Osiyo mintaqaviy ekologik markazi ishtirokida amalga oshirildi. 
Tashkilot axborot ma’lumotlariga ko`ra, loyiha natijalari, agar turli 
choralar amalga oshirilmasdan harakatsizlik yuzaga kelsa, biz 
yerlarni degradatsiyaga qarshi kurashish uchun 53 milliard yoki 30 
yillik harakatsizligimiz tufayli 288 milliard zarar ko`ramiz. Shunga 
qaramasdan, loyhada tiklashga sarflanadigan tarmoqlar iqtisodiy 
jihatdan samaralidir, chunki yerlarni qayta tiklash uchun 
sarflanadigan bir dollar 5 dollar foyda bilan qaytariladi. Bugungi 
kunda BMTning tabiatni muhofaza qilish qo`mitasi tomonidan O`rta 

---

13 
Osiyoda qurg`oqchilikni oldini olish uchun mintaqaviy tashabbus 
ustida bosh qotirmoqda. Ushbu tashabbusning asosiy vazifalari 
sifatida qirg`oqchilikni boshqarish va unga chidamlilikni oshirish 
bo`yicha umumiy strategik dasturni ishlab chiqish, qurg`oqchilikka 
tayyorgarlik va unga bardoshlilik bo`yicha siyosiy tashabbusni 
kuchaytirish, zaruriy ehtiyojlarni aniqlash va mintaqada ishonarli 
tajriba almashish va hamkorlik qilishdir.