10
Cho`llanish jarayoni qishloq
aholisining turmush tarziga
bevosita ta’sir qiladi, u yer resurslari unumdorligini pasaytiradi va
geotizimlarning barqarorligi va ularning faoliyatiga salbiy ta’sir
ko`rsatadi. Olingan ma’lumotlarga ko`ra, O`rta
Osiyo davlatlari
mustaqillikka erishgandan buyon, mintaqada qishloq xo`jaligining
hosildorligi 20-30
foizga pasaygan, bu esa har yili qishloq
xo`jaligini 2 milliard dollar yo`qotishiga olib keladi. Afsuski,
infratuzilmaning
kuchsizligi, davlatlarning texnik, ma’muriy va
moliyaviy imkoniyatlari, axborot almashinuvi va gidrometeorologik
monitoringning sustligi – bular barchasi cho`llanishga
qarshi
kurashish va tabiiy ofatlar xavfini kamaytirishga yordam bermaydi.
Eng achinarlisi, qishloq xo`jaligining ekstensiv
rivojlanishi tuproq
va o`simlik degredatsiyasini kuchaytirdi. Oqibatda, O`rta
Osiyoda
chang bo`ronlari kuzatiladigan kunlar soni keyingi yillarda keskin
ko`paydi.
Quyida N.S.Orlovskiy va boshqalar tomonidan o`tkazilgan
ko`p yillik monitoring natijasida tuzilgan
kartalarda buni yaqqol
ko`rish mumkin bo`ladi (3,4,5-rasmlar).
3-rasm. O`rta Osiyoda 1936-1980-yillar orasida chang
bo`ronlari bo`lgan kunlar soni
