S bozorova, N. Kamolov

д²Е_у_ 1 d²E_y d²H₂ _ 1 d²H_z
dx² u² dt² ’ dx² u² dt²


(1.8)


u — elektromagnit to‘lqinlaming fazoda tarqalish tezligi:





(1.9)


(1.8) ning quyidagi echimi (1.10) ko'rinishda bo‘lib, u elektromagnit to'lqinlaming analitik tenglamasi deb yuritiladi:


16




E_v = E_o cos(kx +
_o)
Я. = //_o cos(atf - kx +
_o)


(1.10)


E_o va N_o lar mos ravishda elektr va magnit maydon kuchlanganligi vektorining amplitude qiymati.

to‘lqin fazasi.
„ 2я . . . , _
co = inv = -y — doiraviy chastota.
. ²* * _ •
к ⁼ ~^—to Iqin soni.
Л —birday fazoda tebranayotgan nuqtalar orasidagi eng qisqa masofa to ‘Iqin uzunligi deb yuritiladi.


Л = иТ = ~
v


(l. И)


1.6-rasmda yassi elektromagnit to'Iqin tasvirlangan.








YorugMikning modda bilan o‘zaro ta’singa oid tajriba


17




(fotokimyoviy, fiziologik, fotoelektrik)lar elektr vektori asosiy rol o‘ynashini tasdiqlaydi, shu tufayli yorug‘lik va u bilan bog‘liq hodisalar qonunlami miqdor jihatdan tavsiflashda (1.10) ifodaning birinchisidan foydalaniladi va yorug‘lik to‘lqinlari tenglamasi deb yuritiladi:
у = Acos(cDt — kx + tp) (112)


Yorug'lik to'lqinlarining yuza birligi orqali perpendikulyar ravishda oqib о ‘tgan energiya oqitnining zichligiga son jihatdan teng bo jgan kattalik intensivlik deb yuritiladi.


dw
dsdt


(1-13)


Elektromagnit to‘lqinlar energiya oqimining zichligi Umov - Poynting vektori orqali aniqlanadi:


I = S = [e-я] (1.14)
Poynting vektori modulining o‘rtacha qiymati to‘lqin amplitudasining kvadratiga proporsionaldir:


I~E^{I 2}~A²


(1-15)


(Shu tufayli yorug‘lik hodisalarini miqdor jihatdan tavsiflashda dastlab amlitudani hisoblash lozim bo‘ladi).


18

2. 
   bob. YORUG‘LIK INTERFERENSIYASI
   

1. 
   §. Interferensiya hodisasi
   

Interferensiya deb, ikki yoki undan ortiq yorug 'lik nurlarining, energiyani qayta taqsimlanishi tufayli yorug '-qorong 'u yo ‘liar hosil qilib qo'shilishiga aytiladi. Interferensiya-lotincha «inter»-oraliq- o‘zaro va «fereow-aralashish so‘zlaridan olingan bo‘lib, o'zaro kuchaytirib yoki susaytirib aralashish ma’nosini bildiradi. Faraz qilaylik, yorug¹ lik manbaidan tarqalayotgan to‘lqinlar fronti fazoda bir-birini qoplab, ixtiyoriy nuqtada bir tomonga yo'nalgan birday chastotali tebranishlar hosil qilsin.


X! = Д cos(tyf + a,)
x₂ = ^jcos(2)


(2.1)


Bu tebranishlar vektori 2.1 - rasmda tasvirlangan.





2.1-rasm.


19




Superpozitsiya prinsipiga ko‘ra, yig‘indi tebranishning amplitudasi qo‘shiluvchi tebranishlar amplitudasining geometrik yig‘indisiga teng bo‘lib,