Samarqand davlat universiteti a. B. Pardayev, S. A. Qurbonov

BOGʻLOVCHISIZ QOʻSHMA GAPLAR 
Tarkibidagi sodda gaplar mazmunan bir-biri bilan bog‗liq bo‗lib, maxsus 
bog‗lovchi vositalarsiz, faqat ohang yordamida bog‗langan qo‗shma gaplar 
bog„lovchisiz qo„shma gaplar sanaladi. 

---

281 
Tahlilda bog‗lovchisiz qo‗shma gaplar bir-biri bilan to‗g‗ri chiziq bilan 
bog‗langan ikki to‗rtburchak orqali ifodalanadi. Bu bog‗lovchisiz qo‗shma gap qolipi 
sanaladi:
1-misol. 
1. Avval ular bizga yetib olishsin, keyin birga jo‗naymiz. (X. To„xtaboyev) 2. 
Yuragida qanday dard bor: mana bu menga sir. (Oybek) 3. Kuz keldi, yig‗im-terim 
ishlari boshlandi. (Qamchibek Kenja) 4. To‗rt mashina o‗g‗it yubordik – fermerlarga 
vaqtida taqsimlansin. 5. Ehtimol, sizda ham shunday hollar bo‗lgandir: tun yarmidan 
og‗ganda birdan uyg‗onib ketasiz. (O„.Hoshimov) 
BOG„LOVCHISIZ QO„SHMA GAPLARDA TINISH 
BELGILARINING ISHLATILISHI 
Bogʻlovchisiz qoʻshma gap qismlari oʻzaro qanday mazmun-munosabatni 
ifodalashiga koʻra ular oʻrtasiga vergul, tire, ikki nuqta va ba‘zan nuqtali vergul 
qoʻyilishi mumkin. 
Bogʻlovchisiz qoʻshma gap qismlari orasiga vergulning qoʻyilishi 
Mazmun munosabati 
Misollar 
Izoh 
1 
Qoʻshma gap 
qismlari bir paytda 
sodir boʻladigan 
voqea-hodisani 
ifodalasa 
1) Yigitlar daraxtlarning 
ostini yumshatdilar, qizlar 
maktab hovlisini supurdilar. 
2) Oyim endi oʻrnidan 
turayotgan edi, eshik shahd 
bilan ochildi. 
3) Sen oʻgʻlimsan, xotining 
kelinim. 
Bogʻlovchisiz qoʻshma gap 
qismlari bir paytda roʻy 
bergan 
voqea-hodisalarni 
bildirsa, ular oʻrtasiga shu 
paytda 
soʻzini 
qoʻyish 
mumkin 
boʻladi: 
Yigitlar 
daraxtlarning 
ostini 
yumshatdilar, qizlar maktab 
hovlisini supurdilar. / Yigitlar 
daraxtlarning 
ostini 
yumshatdilar,