Samarqand davlat universiteti b. Sh. Safarov kadrlar konsaltingi

10.3-jadval
Ish vaqti balansi 
№ 
Kо‘rsatkichlar 
Reja 
Ha-
qiqat 
Farq 
(

,

) 
% 
(

,

) 
1 
Ish vaqtining kalendar fondi, kun 
365 
365 
- 
- 
2 
Bayram va dam olish kunlari 
112 
112 
- 
- 
Sh. j. -bayram kunlar 
9 
9 
- 
- 
-dam olish kunlari 
103 
103 
- 
- 

---

100 
3 
Nominal fond, kun (1-2) 
253 
253 
- 
- 
4 
Ishga chiqmasliklar, kun 
35,2 47,45 
12,25 
34,8 
Sh.j. -navbatdagi va qо‘shimcha 
tatillar 
27 
27,45 
0,45 
1,67 
-О‘quv tatillari 
1,8 
1,95 
0,15 
8,3 
-Homiladorlik bо‘yicha tatillar 
0,9 
1,05 
0,15 
16,67 
-Kasallik tufayli ishga chiqmas-
liklar 
5,0 
7,5 
2,5 
50 
-qonunan ruhsat etilgan ishga 
chiqmasliklar 
0,5 
0,5 
- 
- 
-Ma’muriyat ruhsati bilan ishga 
chiqmasliklar 
- 
1,5 
1,5 
- 
-Sababsiz ishga kelmaslik 
- 
0,7 
0,7 
- 
5 
Tо‘liq ish kuni turib qolishlar 
- 
6,8 
6,8 
- 
6 
Ishga kelinadigan vaqt fondi (3-
4-5) 
217,8 198,75 
19,05 
8,75 
7 
Ish 
kunining 
о‘rtacha 
davomiyligi, nominal, soat 
7,98 
7,98 
- 
- 
8 
Ish vaqti byudjeti(3x7) 
2018,9 2018,9 
- 
- 
9 
Ish kunining qisqartirilishi, jami, 
soat 
0,15 
0,72 
0,57 
380 
Sh.j.smena ichidagi yо‘qotishlar 
- 
0,5 
0,5 
- 
Tungi smenada ish kunining 
yо‘qotilishi 
0,1 
0,15 
0,05 
50 
О‘smirlarning ish kunini qisqarti-
rilishi 
0,05 
0,07 
0,002 
40 
10 Ishdan tashqari ishlangan vaqt 
- 
- 
- 
- 
11 Ish 
kunining 
(smena) 
real 
davomiyligi, soat(7-9

10) 
7,83 
7,26 
-0,57 
-7,28 
12 Bitta ishchining real (sama-
rali)ish vaqti fondi, soat (6x11) 
1705,4 1442,9 -262,5 -15,39 
10.3-jadvaldagi ma’lumotlardan kо‘rinib turibdiki haqiqatdagi 
ishga kelish fondi 19,05 kunga yoki 8,75% ga qisqargan. U kun bо‘yi 
turib qolishlar mavjudligi bilan izohlanadi, undan tashqari barcha 
sabablarga kо‘ra, ishga chiqmasliklarning soni oshganligi rejada 
nazarda tutilgan, ma’muriyat ruhsati bilan va ruxsatsiz ishga 
chiqmasliklar bо‘lib о‘tgan bu korxonada ish vaqtidan foydalanish 

---

101 
borasida jiddiy kamchiliklar borligidan dalolat beradi. Yana bir 
kamchilik sifatida kasalliklar tufayli ish vaqti yо‘qotishlarning 2,5 ga 
soatga yoki 50% ga oshganini kо‘rsatib о‘tishimiz mumkin. Chunki 
kо‘pchilik holatlarda bu mehnatni muhofaza etish tadbirlarining olib 
borilmaganligi, 
sanitariya-gigiyena 
normalarining 
buzilganligi 
natijasida kelib chiqadi. Shu bilan birga ish kunining (smena) о‘rtacha 
davomiyligi 0,57 soat yoki 7,28% ga pasayganligi smena ichidagi ish 
vaqti yо‘qotishlari smena ichida turib qolishlar bilan asoslanadi.
Ish vaqtidan qanchalik foydalanishni tahlil etishda real (samarali) 
ish vaqti koeffitsiyenti quyidagi formulalar yordamida hisoblanadi.
Krf =
)
(
100
100
пл
б
ф
П
П


(10.8) 
Krf = 
)
(пл
б
б
ф
ф
П
Ф
П
Ф


(10.9) 
bu yerda 
Krf – real ish vaqti koeffitsiyenti. 
Pf, Pb(pl) – joriy va bazis davrdagi ish vaqti yо‘qotishlari. 
(5.8 da foizlarda 5.9 da soatlarda)
Ff, Fb – joriy va bazis davrdagi ish vaqti fondi. 
Misol: 1-jadvaldan foydalanib ish kuni davomiyligidan 
foydalanish 
(Krd) 
koeffitsiyenti, 
ish 
kunlaridan 
foydalanish 
koeffitsiyenti (Kd) va ish vaqtining real fondidan foydalanish 
koeffitsiyentlarini (Krf) hisoblang.
1. Ish kuni davomiyligidan foydalanish koeffitsiyenti (10.6. formula)
Krd = 
)
(
.
.
.
пл
б
рд
ф
рд
П
П
=
83
.
7
26
.
7
= 0,927 
Koyeffisiyentlarning 1 dan past bо‘lishi haqiqatda ish vaqti 
yо‘qotishlarining bazis davrga nisbatan kо‘payganligini bildiradi.
2. Ish kunlari sonidan foydalanish koyeffisiyenti (10.7. formula) 

---

102 
Kd=
)
( ПЛ
Б
Ф
Д
Д
=
8
.
217
75
.
198
= 0,913 
Koeffitsiyentlarning 1 dan past bо‘lishi haqiqatda kun bо‘yi ish 
vaqti yо‘qotishlarining bazis davrga nisbatan kо‘payganligini 
bildiradi.
3. Joriy va bazis davrlaridan ish vaqti yо‘qotishlari quyidagilarga teng 
Pf= 
9
.
2018
9
.
1442
9
.
2018

×100= 28,5% 
Pf=
9
.
2018
4
.
1705
9
.
2018

×100= 15,5% 
(10.8) va (10.9) formulalarga kо‘ra real ish vaqtidan foydalanish 
koeffitsiyenti quyidagiga teng bо‘ladi:
Krf = 
)
(
100
100
пл
б
ф
П
П


=
5
.
15
100
5
.
28
100


=0,846 
Krf = 
)
(пл
б
б
ф
ф
П
Ф
П
Ф


=
5
.
313
9
.
2018
576
9
.
2018


=0,846 
Krf koeffitsiyentining birdan pastligi ish vaqtidan yetarlicha 
samarali foydalanilmayotganligidan dalolat beradi. Smena ichidagi va 
kun bо‘yi ish vaqti yо‘qotishlari mavjudligini kо‘rsatadi va ish 
vaqtidan foydalanish bо‘yicha tarkibiy yangililanishlar kiritishni talab 
etadi.