Samarqand davlat universiteti I. U. Urazbaev n. J. Xodjaeva j. Qudratov

To‘rtinchi guruh- makrofauna uzunligi 1sm dan 8 sm gacha bo‗lgan 
hayvonlar, ko‗pchilik molyuskalar hamda ko‗poyoqlilar, hashoratlar, 
zaxkashlar va enxitreidlarning bir qancha turlaridan tashqil topgan. 
Beshinchi guruh – megafauna uzunligi 8 sm dan katta bo‗lgan 
hayvonlar hamda hashorotxo‗rlar va yomg‗ir chuvalchanglarning bir 
qancha turlaridan tashqil topgan. 
Tuproq hayvonlari oziqlanish usuliga binoan bir qancha guruhlarga 
bo‗linadi: 

---

29 
Fitofaglar – tirik o‗simliklarning ildiz to‗qimalari bilan oziqlanib 
qishloq xo‗jalik ekinlariga juda katta zarar etkazadilar. Masalan may 
qo‗ng‗izining 
lichinkasi 
yosh 
novdalarning 
ildizlarini 
kemiradi. 
Nemotodalar o‗simliklar ildizlarining hujayralari ichiga kirib olib oziqlanib 
zarar etkazadi. 
Zoofaglar- bular yirtqich yoki parazit holda boshqa tuproq hayvonlari 
bilan oziqlanadi. Bularga hashorotxo‗rlar soddalar bilan oziqlanuvchi 
nemotodlar, og‗izaylangichlar, nemotodlar bilan oziqlanuvchi yirtqich 
kanalar, oyoqdumlilar, enxitreidlar kiradi. 
Nekrofaglar - hayvonlarning o‗lik tanalari bilan oziqlanuvchilar. O‗rta 
Osiyo cho‗l mintaqasida yashab hashoratlarning qoldiqlari bilan 
oziqlanuvchi chumolilar. 
Saprofaglar- tuproq hayvonlariing ichida asosiy o‗rinni egallaydi. 
Ular o‗simliklarning yer ustki va yer ostki qoldiqlarini qayta ishlaydi. Bu 
guruhga chuvalchanglar, hashorotlarning lichinkalari, ba‘zi bir kanalar 
kiradi. Bular detrid oziq zanjirida ekologik guruh hisoblanib, tuproqda 
organik moddalarning o‗zgarishiga uchrashida ishtirok etadigan tuproq 
hayvonlari ichida eng ahamiyatlilaridir. 
Tuproq biotasiga kiruvchi hayvolar tuproq muhitida doimiy hayot 
kechirishi yoki uzoq qisqa yashashiga qarab uch guruhga bo‗linadi. 
Geobiontlar-tuproqda doimiy hayot kechiradigan hayvonlardan 
yomg‗ir 
chuvalchanglari, 
enxitreidlar, 
kanalar, 
ko‗poyoqlilar, 
oyoqdumlilar, nemotodalar, og‗iz aylangichlar kiradi.