Samarqand iqtisodiyot va servis instituti bektemirov a. B., Ruzibayeva n. X., Аzimova r. I

Beshinchidan, investitsiyalarni hududiy joylashtirilishi bo‗yicha ichki va 
tashqi investitsiyalarga bo‗linadi.
Oltinchidan, investitsiyalar risk darajasi bo‗yicha yuqori riskli va past riskli 
investitsiyalarga ajratiladi. Moliya sohasida risk deganda investitsiyalarga mutloq 
yohud nisbiy miqdordagi foyda kutilganidan ancha kam bo‗ladi, boshqacha aytganda 
―risk‖ atamasi kutilmagan natija olish imkoniyatini anglatadi. Investitsiyalarni 
korxona miqyosida 1.3 – rasmdagidek tasniflash mumkin.
 
1.3-rasm. Korxona investitsiyalarining tasniflanishi 
Real investitsiyalar – bevosita investitsiyalar bo‗lib, investorning investitsiya 
jarayonida bevosita ishtirok etishini anglatadi, ya‘ni investor investitsiyalash 
KORXONA INVESTITSIYALARI 
Real investitsiyalar 
Moliyaviy investitsiyalar 
Ishlab chiqarishni 
rivojlantirish 
Noishlab 
chiqarish sohasini 
rivojlantirish
Qimmatli 
qog‗ozlarni sotib 
olish 
Boshqa korxonalar 
aktivlariga 
qo‗yilmalar
Ta‘mirlash va 
texnik qayta 
qurollantirish 
Ishlab chiqarishni 
kengaytirish 
Yangi mahsulot 
ishlab chiqarish 
Mahsulotni 
yangilash, 
modernizatsiyalash 
va yangi resurslarni 
o‗zlashtirish 
Uy – joy 
qurilishga
Sport va sog‗liqni 
mustahkamlash 
ob‘eklari 
qurilishiga 
Mehnat qilish 
sharoitlarini 
yaxshilash va 
texnika xavfsizli-
gini oshirish 
Boshqa tijorat 
tashkilotlarining 
aksiyalarini sotib 
olish 
Obligatsiyalarni 
sotib olish 
Boshqa qimmatli 
qog‗ozlarni sotib 
olish 
Ishlab chiqaruvchi 
korxona aktivlariga 
qo‗yilmalar 
Moliya-kredit 
tashkilotlari 
aktivlariga 
qo‗yilmalar 
Boshqa tijorat 
aktivlariga 
qo‗yilmalar 

---

20 
ob‘ektini, shuningdek, uni moliyalashtirishni tashkil etish va moliyalashtirish 
manbalarini bevosita o‗zi aniqlaydi.
Portfel investitsiyalar – bilvosita investitsiyalarni anglatib, bu investitsiya 
moliyaviy vositachilar orqali investitsiyalashni anglatadi. 
Bunday tasniflashning afzalligi va uning boshqa tasniflashlardan farqi 
shundaki, unda korxona o‗z investitsiyalarini qanday maqsadlar uchun safarbar etishi 
to‗g‗risida real holat aks ettirilgan. Umuman real va portfel investitsiyalar 
iqtisodiyotni rivojlantirishda benihoyat katta ahamiyatga ega bo‗lib, birinchidan, 
xorijiy investitsiyalar ishlab chiqarishga zamonaviy texnika va texnologiyalarni joriy 
etishda, eksportga mo‗ljallangan mahsulotlar ishlab chiqarishni rivojlantirishda, 
import o‗rnini bosuvchi tovar ishlab chiqarishni yo‗lga qo‗yish va xorijiy 
investitsiyalarni iqtisodiyotni ustivor sohalariga yo‗naltirish va pirovardida aholining 
me‘yordagi turmush darajasini ta‘minlash imkonini yaratish, kichik biznes va xususiy 
tadbirkorlikni rivojlantirish va qishloq xo‗jaligi ishlab chiqarishini jadallashtirish 
orqali o‗sib borayotgan aholini ish joylari bilan ta‘minlash muhim ahamiyat kasb 
etadi.