Ш. А. Абдуллаева

Педагогик касби соҳасида: болаларни ва касбни севиш, 
кузатувчанлик, педагогик назокат, педагогик тасуввур, ташкилотчилик 
қобилияти, ҳаққонийлик, дилкашлик, талабчанлик, мақсадга интилиш, 
вазминлик, ўзини тута билиш, касбий лаёқатлилик. 
Билиш соҳасида эса ўқитувчидан кенг илмий савия, маънавий эхтиёж 
ва қизиқиш, интеллектуал қизиқиш, янгиликка интилиш талаб этилади. 
И.П.Подласий 
педагог 
касбий 
имкониятининг 
тузилиши 
қуйидагилардан иборат деб ҳисоблайди (1-чизма)
1
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1
И.П.Подласий. Педагогика. Новый курс. Книга 1. М., «Владос», стр.255. 
Педагогик касбий имкониятларнинг тузилиши 
Касбий 
тайёргарлик 
Педагогнинг 
ижодкорлиги 
Педагогнинг 
мутахассислиги 
Педагогик 
маданият 
Касбга 
йыналтириш 
Педагогик 
интеллект 
Инновацион 
фаолият 
Фикрлашнинг 
педагогик услуби 
Мутахассис 
былмо= 
Касбий
мослик 
Инсонпарварлик 
йыналиши 
Педагогик 
техника 
Касбга 
йыналганлик 
Фаолиятнинг 
индивидуал шакли 
Касбий
ысиш 
Муомала 
мащорати 
Мактаб щаётига 
тайёрлик 
Мещнатга ижодий 
ёндашув 
Касбий
позиция 
Ижтимоий 
фаоллик 
Касбга 
йыналтириш 
Ижодий ташаббусни 
ривожлантириш 
Касбий
фаоллик 
Методик 
мащорат 

---

168 
 
 
 
 
 
 
1-чизма 
Педагогик қобилият ва унинг турлари 
 
+обилиятлар – одамнинг шундай психолик хусусиятларидирки, билим, 
малака, кўникма орттириш шу хусусиятларга боғлиқ бўлади, лекин бу 
хусуситяларнинг ўзи бу билим, малака ва кўникмаларга тааллуқли бўлмайди. 
+обилиятлар билим, малака ва кўникмаларни эгаллашда намоён бўлса ҳам 
улар билим, кўникмаларга тааллуқли бўлмайдилар. +обилиятлар билим, 
кўникма ва малакаларнинг ўзида кўринмайди, балки уларни эгаллаш 
динамикасида намоён бўлади, яъни бошқача айтганда мазкур фаолият учун
муҳим бўлган билим ва кўникмаларни ўзлаштириш жараёни турли 
шароитларда қанчалик тез ва чуқур, енгил ва мустаҳкам амалга 
оширишингизда намаёг бўлади. 
Демак, «қобилиятлар шахснинг фаолиятини мувоффақиятли амалга 
ошириш шарти ҳисобланган ва билим, кўникма ҳамда малакаларни эгаллаш 
динимикасида юзага чиқадиган фарқларда намоён бўладиган индивидуал-
психологик хусусиятидир»
2
. 
+обилиятлар тараққиётининг юксак босқичига истеъдод деб аталади. 
Педагогик фаолиятнинг самарали бўлиши педагогик маҳоратга 
эришиш учун ўқитувчида қуйидаги қобилиятлар турлари мавжуд бўлмоғи ва 
тарбиялаб этиштирмоқи лозим: 
2
Умумий психология. А.В.Птровский тахрири остида. Т., «Ы=итувчи», 1994 й, 451 б.