Ш. А. Абдуллаева

3. 
Ўқув материаллари мазмунини тўғри танлаш. Фан 
материалларини танлаш унда исботлар, мисоллар, мантиқий умумлашма ва 
хулосаларнинг 
тўғри
уйғунлашувига алоҳида эътибор берлади. Аниқ мисолар бўлмаса 
ўрганилаётган ҳодисаларни назарий жиҳатдан тушуниш мумкин эмас. 
4. Назариянинг амалиёт билан бирлиги қоидаси. Ўқув дастурида 
назариянинг амалиёт билан бирлиги қоидаси, биринчи навбатда, энг аввало, 
илмий билимларнинг турмушда, ишлаб чиқариш амалиётида ўтган ўрни 
кўрсатиб берилади. 
5. Ўқув дастурларида тарихийлик қоидаси. Ўқув дастурлари 
тарихийлик қоидасига асосланган ҳолда тузилади. Бунда ўқув фанларнинг 
ҳарактери назарда тутилади. Масалан, тарих фанини ўқитишда тарихий 
воқеалар изчиллик ва хронологик тарзда баён этилса, математика, 
информатика, физика ва бошқа қатор фанларни ўқитишда фан қадимдаги
маълум бир илмий ҳодиса, қоида ва қонунларнинг пайдо бўлиши, унинг 
келажак истиқболига оид маълумотлар бериб ўтилади. 
6. Дастур икки усул билан: кетма-кет (мунтазам) ва консентрик 
(марказланган) тарзда жойлаштирилиши мумкин. Дастурнинг марказланган 
тузилишида мазкур фанга тегишли ўқув материали ўқитишнинг кейинги 
босқичларида мураккаблашган кўринишда такрорланади. 
Мактаб ва ҳунар – техника билим юртлари дастурининг тузилиши уч 
бўлимдан иборат бўлиб, биринчи бўлимда мазкур дастурга амал қилиш 
юзасидан йўл-йўриқлар - қисқача ўқитиш хати; иккинчи бўлимда – ўқув 
материалларининг мазмуни; учинчи бўлимда эса ўқувчиларнинг қўшимча 
равишда ўрганишлари муҳим бўлган адабиётлар рўйхати берилади. 
Олий таълимда «таълим дастури» ва «ўқув фани дастури» тушунчалари 
ишлатилади. Таълим дастури - ўқув фанларининг бакалавариант 
йўналишлари ёки магистратура мутахассисликларига қуйиладиган малака 
талабларига мувофиқ кадрларнинг зарурий ва етарли даражадаги 
тайёргарлигини таъминловчи, блокларга жамланган рўйхати 
1
.