Щзбекистон Республикаси Олий ва Щрта махсус таoлим вазирлиги

Munozarali savol: Xotira nima?
Diqqat qiling:
Xotira - htmish tajribada bhlganlarni aks ettirish, bosho’acha qilib aytganda biror narsani esga olish, esda sao’lab turish va o’ayta esga tushirishdir.
Shaxsning psixologik ‘olati bhlgan ‘issiyot, iroda ‘am psixikaning formasi ‘isoblanadi.
Munozarali savol: Xissiyot nima?
Diqqat qiling:
Xissiyot kishining tevarak- atrofdagi borlio’o’a, bilgan va qilgan narsalariga nisbatan bhlgan munosabatlaridan yuzaga kelgan kechinmalardir.
Munozarali savol: Iroda nima?
Diqqat qiling:
Iroda mao’sadga muvofio’ harakatlarni amalga oshirishda uchraydigan o’iyinchiliklarni enga olish o’obiliyati bilan bog’liq bhlgan xulo’ atvorni ongli boshqarishdir.
Shaxs ma’lum bir faoliyat turlari natijasida shakllanadi.
Munozarali savol: Faoliyat nima?
Diqqat qiling:
Faoliyat protsessida (hyin, ho’ish, me’nat) shaxsning psixik o’iyofasini boyituvchi va o’zgartiruvchi bilimlar egallanadi, khnikma, malaka, odatlar tarkib topadi.
Ayrim psixik protsesslar, psixik xolatlar ‘amda bilim, khnikma va malakalar xosil qilinishini asosida har bir kishining psixik o’iyofasi tarkib topadi. Har bir shaxsning psixik xususiyatlari-ko’zlagan mao’sadi, temperamenti, xarakteri o’obiliyatida namoyon bhladi.
Munozarali savol: Temperament nima?
Diqqat qiling:
Temperament - bu psixikaning dinamik tomonini xarakterlovchi baro’aror xususiyatlar sistemasidir.
Munozarali savol: Xarakter nima?
Diqqat qiling:
Xarakter - bu kishining borlio’o’a bhlgan munosabati va xatti harakatida khrinadigan shaxsning asosiy baro’aror xususiyatlari yiindisidir.
Munozarali savol: O’obiliyat nima?
Diqqat qiling:
O’obiliyat - bu shaxsning shunday xususiyatiki, u yoki bu faoliyatni muvaffao’iyat bilan bajarish va uni egallashda asosiy shart sharoit bhlib xisoblanadi.
Yodda tuting. Psixologiya masalalari kishilar oldida o’adim zamonlardan beri vujudga kelgan edi. Kishilar har doim fao’at atrof xayotni bilishga qiziqibgina o’olmay, o’z o’zlarini bilishga ‘am qiziqar edilar. O’adimgi antik dunyo filosofi Aristotel (Bizning eramizdan oldingi 384-322 yillar) ning «Rux haqida»gi traktati dunyoga birinchi bhlib tanilgan psixika haqidagi asardir. Unda thplangan materiallar bizning davrda ‘am o’z o’immatini yho’otgan emas.
Yodda tuting. Taxminan XIX asr hrtalariga o’adar psixologiya soxasidagi ishlar asosan filosofik xarakterga ega edi. Keyinchalik psixologiyaga tabiiy fanlar ta’sir qilib, psixika haqidagi fan sifatida eksperimental xarakterga ega bhla bordi.
Yodda tuting. Xozirgi zamon psixologiyasi juda murakkab va khp tarmoqli fandir. Psixologiyaning tibbiyot fanlariga yao’inligining sababi uning vazifasi, ya’ni psixikani bosh miyaning xususiyati sifatida o’rganishi bilan bog’liqdir.
Yodda tuting. Psixologiyaning ijtimoiy fanlarga (Filosofiya, Tarix, Pedagogika) yao’inligining sababi inson xayoti va faoliyatini ijtimoiy tarixiy sharoit bilan bog’liqligidadir.
Yodda tuting. Psixologiya jamiyatning barcha tarmoqlarida eng zaruriy soxa xisoblanadi. Ayniqsa, bevosita insonlarning o’zaro munosabatlari bilan bog’liq bhlgan ta’lim soxasida, sud organlari, tibbiyot soxasida, har bir muassasa va korxonalarda o’z hrniga egadir.
Masalan, sud organlarida sudlanuvchining jinoyatni kelib chio’ishidagi psixik xolatlari o’rganiladi va shunga asosan tergov jarayonlari olib boriladi va jazo belgilanadi. Shuningdek, ta’lim jarayonidagi ho’ituvchi va o’quvchi hrtasidagi psixik munosabatlar, o’quvchilarning yoshga oid o’arashlarini o’rganish ‘am psixologiyaning asosiy vazifalari xisoblanadi.