Щзгармас ток машиналари

2. Трансформаторларнинг трансформациялаш коэффициентларини бир хил бўлиши шарти

Фараз қилайлик, бирламчи ва иккиламчи кучланишлари тенг бўлмаган Е_2 > Е_2 иккита трансформатор параллел ишлашга уланган бўлсин. Бу трансформаторларнинг чўлғамларини уланиш гурухлари бир хил ва қисқа туташув кучланишлари тенг бўлсин. Трансформаторларнинг чўлғамлари хосил қилган берк контурда иккиламчи электр юритувчи кучларнинг фарқи E хосил бўлади ва иккиламчи чўлғамлар орқали электр юритувчи кучларнинг фарқига пропорционал бўлган мувозанатлаштирувчи I_м токи оқиб ўтади. Бу холда биринчи трансформатор бу токни узатади, иккинчи трансформатор эса уни истеoмол қилади. Чўлғамларда мувозанатлаштирувчи токлар таoсирида кучланиш U ни пасайиши хосил бўлади ва иккиламчи чўлғамларидаги кучланишларни тенглаштиради. Трансформаторларга юклама уланганда юклама токлари I_юк1 ва I_юк2 хосил бўлади. Мувозанатлаштирувчи токлар юклама токларига қўшилиб чўлғамлардаги токларнинг катталигини ўзгартиради ва трансформаторларни хароратини ортишига олиб келади. Давлат стандарти трансформациялаш коэффициент-ларининг фарқи 0.5% дан ортиқ бўлмаган трансформаторларни параллел ишлашга улаш мумкинлигини тавсия қилади. Давлат стандарти трансформациялаш коэффициентлари К<3 бўлган трансформаторларнинг трансформациялаш коэффициентларини фарқи 1 фоиздан ортиқ бўлмаган трансформаторларни параллел ишлаш учун улашга рухсат беради.

3. Қисқа туташув кучланишлари бир хил бўлиши шарти

Фараз қилайлик, учта параллел ишга уланган трансформатор-ларнинг чўлғамларини уланиш гурухлари бир хил ва трансформациялаш коэффициентлари тенг бўлиб, қисқа туташув кучланишлари U_к%1U_к%2U_к%3 тенг бўлмасин. Трансформаторлардаги кучланишни пасайиши хамма трансформаторларда бир хил бўлади.

U=U₂₀ - U₂, U= zI (7-3)

Трансформаторларнинг чўлғамларидан оқиб ўтаётган токлар I₁+I_II+I_II=I шунинг учун параллел ишлаётган трансформаторларнинг тўла қувватларининг арифметик йиьиндиси юкламанинг тўла қувватига тенг.

S_I+S_II+S_III=S (7-4)

Параллел ишга уланган трансформаторлар ўртасида истеoмолчиларнинг тақсимланишини қуйидаги ифода ёрдамида аниқлашимиз мумкин:

(7-5)

бу ерда: S-истеoмолчининг тўла қуввати; S_нп - параллел ишга уланган трансформаторларнинг номинал қувватларининг йиьиндиси;U_k%п- параллел ишга уланган трансформаторларнинг қисқа туташув кучланишларининг йиьиндиси.

Юқоридагиларга асосан
S_I :S_II :S_III

яoни трансформаторларнинг нисбий юкламалари уларнинг қисқа туташув кучланишларига тескари пропорционал бўлади. Агар U_КI%=U_КII%=U_KIII% бўлса, у холда, S_I=S_II=S_III яoни қисқа туташув кучланишлари тенг бўлса, трансформаторлар ўртасида юклама бир хил тақсимланади ва юклама ортганда трансформаторлар хам номинал қувватларига эришади. Қолган холларда қисқа туташув кучланиши катта бўлган трансформаторлар юкни озроқ олиб, қисқа туташув кучланишлари кичик бўлган трансформаторлар эса юкни кўпроқ олади.