Sipunkulidlar (Sipuncula) yer yuzida 150

10. Yonbosh nervlilarning qaysi organlari bo`lmaydi (boshida ko’zlari, paypaslagichlari va statosistlari)?


Yon nervlilar (Amphineura) - tuban mollyuskalar kenja tipi. Chigʻanogʻi oʻzaro harakatchan birikkan 8 ta plastinkadan iborat yoki boʻlmaydi. Nerv sistemasi halqum atrofi nerv halqasi va undan ketadigan ikki juft boʻylama nerv poyalari, jumladan ikkitasi plevrovitseral nervlar tana boʻylab jabra (galsama) egatchalari ustida, ikkitasi (pedal) nervlar oyogʻi ustida joylashgan. Yo. n. sovutlilar va egat qorinlilar sinflariga boʻlinadi. Yo. n. orasida xitonlar dengizlarning sohilga yaqin joylarida keng tarqalgan. Xitonlar yassi oyoklari yordamida toshlarga yopishib hayot kechiradi. Egat qorinlilar sinfiga dengiz tubida yashovchi chuvalchangsimon, sodda tuzilgan yirtqich mollyuskalar kiradi. Tanasining uz. 30 sm ga yetadi. Yon nervli mollyuskalardan Neomenia va Chaetoderma urugʻlari keng tarqalgan.


11Qorinoyoqli molluskalarning yuragi necha kamerali bo`ladi nechta bo`lmacha va qorinchadan iborat (uch kamerali )?
Qorinoyoqli mollyuskalar, shilliq qurtlar— molyuskalar sinfi. Gavdasi asimmetrik tuzilgan; tana (ichki xalta). Oyoq va bosh boʻlimlaridan iborat. Koʻpchilik Qorinoyoqli mollyuskalar tanasi va boshini chigʻanoq ichiga tortib olish xususiyatiga ega. chigʻanogining balandligi 0.5 mm dan 70 sm gacha. Yagona yassi oyogʻi yerdamida tovonidagi ma.xsus bezlar ajratib chiqaradigan shilimshiq modda ustida sirpanib harakatlanadi. Ichki xaltasi chigʻanoq ichida buralib joylashgan boʻlib, mantiya bilan oʻralgan. Boshida 1 juft (quruqlik Qorinoyoqli mollyuskalarida 2 juft) paylaslagichlari, ular asosida (quruqlik Qorinoyoqli mollyuskalarida paypaslagichlar uchida) bir juft koʻz va ogʻiz teshigi bor. Chiganogi xilmaxil: konussimon, spiral yoki kosasimon; anri.m Qorinoyoqli mollyuskalar (yalangʻoch shilliqlar) la redukpiyaga uchragan. Ogzida 2 ta dak 17—16 ming tagacha tishchalar bilan qoplangan radula (qirgʻich tilcha) bor. Anal teshigi boshi ostida yoki uning yonida joylashgan. Nafas olish organlari suvda yashovchi Qorinoyoqli mollyuskalarda bitta yoki bir juft patsimon jabra; quruqlik va koʻpchilik chuchuk suv mollyuskalarida — oʻpka. Nerv sistemasi — tarqoqjoylashgan nerv tugunlari. odatda, 5 juft.
Muvozanat saqlash (statonistlar) va kimyoviy sezgi orkshi (osfradiylar) bor. Germafrolit ski ayrim jinsli. Uruglanishi ichki, germafrodit Qorinoyoqli mollyuskalar bir-birini uruglantiradi. Chuchuk suv va quruqlik Qorinoyoqli mollyuskalari oʻzgarishsiz, dengiz Qorinoyoqli mollyuskalari metamorfoz orqali rivojlanadi (tuxumlan plankton veliger lichinka chiqadi).
Qorinoyoqli mollyuskalarning 90000 ga yaqin turi bor; keng tarqalgan. Oʻzbekistop faunasida 100 ga yaqnn t\ri maʼlum. [[Bentosla (qarang [[Bentos) yashaydi; ayri.m turlari suzadi. Yirtqich. oʻsimlikxoʻr yoki paraznt. Bir qancha quruqlik va chuchuk suv Qorinoyoqli mollyuskalar gelmintlarning oraliq xoʻjaynni. Quruqlikda yashovchi bir qancha Qorinoyoqli mollyuskalar madaniy oʻsimliklarga ziyon keltiradi. Ayrim turlari sanoat miqyosila ovlanadi.