Siydik tanosil a’zolarining nospetsifik yallig‘lanish kasalliklari

Differensial tashxisi. Buyrak karbunkulining differensial tashxisida eng 
ko‘p qiyinchilik siydik oqimi buzilmagan bemorlarda va yiring o‘choqi buyrakning 
po‘stloq qavatida joylashganda (siydik yo‘llari bilan aloqasi bo‘lmaganda) 
kuzatiladi. Buyrak karbunkulining klinik simptomlari antibakterial davolash fonida 
umumiy sust kechuvchi sepsis bilan namoyon bo‘lib, bemorning qoni ekib 

---

ko‘rilganda mikroorganizmlarning topilishi uning eng ishonchli belgisi bo‘ladi.
Dinamik ssintigrafiya – buyrak karbunkulini izotopning nuqsonli to‘planishiga 
qarab aniqlaydi. Ekskretor urografiya yoki retrograd pielografiya yordamida 
aniqlanadigan zararlangan buyrakda nafas olish ekskursiyasining cheklanishi va 
karbunkul zonasida rentgenkontrast moddaning to‘lish nuqsoni borligi, buyrakni 
ultratovush bilan tekshirganda yuqorida ko‘rsatilgan o‘zgarishlar ko‘zga 
tashlanishi buyrak karbunkuli tashxisi uchun asos bo‘ladi. Differensial tashxisida 
kompyuter tomografiya (buyrak parenximasining zichligi va patologik o‘zgargan 
to‘qimalar farqiga qarab) hamda magnit yadroli rezonans bilan tekshirish katta 
yordam beradi.
Davolash. Buyrak karbunkuli bo‘lgan bemorlarni juda ko‘p, hatto eng kuchli 
zamonaviy antibakterial preparatlar bilan ham yiringli–nekrotik o‘choqni 
yormasdan va drenajlamasdan turib tuzatib bo‘lmaydi. 
Buyrak karbunkuli bor deb tashxis qo‘yish tezlik bilan operatsiya qilish; 
lyumbotomiya, buyrak dekapsulyasiyasi, karbunkulni krestsimon yorish yoki kesib 
olib tashlash va paranefriyni drenajlashni nazarda tutadi. Buyrakka bir nechta 
rezina–dokali tamponlar qo‘yilib, jaroxatning orqa burchagi tikilmaydi. Buyrakdan 
siydik oqimi buzilganda, uni nefro– yoki pielostomiya yo‘li bilan drenajlash kerak. 
Operatsiyadan keyingi davrda ikkinchi sutkada tamponlar rezinali 
chiqargichga almashtiriladi, jaroxat nekroz to‘qimalardan tozalanguncha uzoq 
muddat davomida va yangi granulyasiya paydo bo‘lguncha drenajlanadi. Siydik 
florasi va buyrak to‘qimasi antibiotikogrammasi ma’lumotlarini hisobga olib 
antibakterial dorilar buyuriladi, dezintoksikatsion terapiya, davolash gimnastikasi 
o‘tkaziladi. Operatsiyadan keyingi davrda kuchli yiringli yoki septik zaharlanish 
bo‘lsa, bir qancha davolash tadbirlariga ekstrakorparal detoksikatsiya usullari 
(gemosorbsiya, plazmosorbsiya, plazmaferez) kiritiladi Operatsiyadan keyin 
bemorlar albatta uzoq muddatli (kamida 1 yil) dispanser kuzatuvida bo‘ladilar. 
Buyrakda karbunkul ko‘p bo‘lganda ikkinchi buyrak intakt (jarayonga 
aralashmagan) va uning funksiyasi yaxshi bo‘lsa, ayniqsa keksa va qari yoshdagi 
bemorlarga nefrektomiya qilish maqsadga muvofiqdir. 

---