Siz o‘tgan o‘quv yilida «Hozirgi o‘zbek adabiy tili» predmeti, hozirgi

giryon — yig‘lovchi, yig‘lab turgan; bexonumon — uy-joysiz, darbadar, 
ro‘yi jahon — yer yuzi. 
 
241-mashq. Quyida berilgan mashqimiz «Xato toping» deb nomlanadi. 
Noto‘g‘ri qo‘llangan kelishik qo‘shimchalarini aniqlang. 
1. Azizlarim, tinglasangiz jim,
Bir suhbatning keldi-da gali. 

---

2. Insonga eshitish qobiliyati tufayligina til, nutq paydo bo‘ladi. 
Qulog‘idan kirgan tovush, so‘z, gap va iboralar shaklida og‘ziga chiqadi, 
shuning uchun ham donishmand xalqimiz: «Suv onasiga — buloq, so‘z 
onasiga — quloq» deb bejiz aytmagan. Shu bois qadimda homilador 
ayollarga zavqli qo‘shiqlar, ramzli, ta’sirchan so‘zlardanda tashkil topgan 
latifalar, hikmatlar aytilgan, ona tabiatidan, ruhli holatidan qarab xatga-
harakat qilingan, ta’sirchanda so‘zlar topilgan. 
3. O‘tkir Hoshimov tinglamoqlik san’ati haqida: «Meni shu qadar yurt 
e’tiboriga tushmog‘imda bir kichik xislat, ya’ni tinglash, tinglay olishligim 
ko‘proq yordam bergan bo‘lsa ajab emas. Negaki, men shu kun qadar 
tinglagan, tinglayotgan saboqlarimni yurtni o‘ziga asar sifatida taqdim 
etyapman», degan edi.
4. So‘z tinglaganda u yoq-bu yoqqa alanglab yoki hardamxayollik bilan 
emas, alohida e’tiborda tinglaganlar. Ayniqsa, kattalar tomonidan berilgan 
dashnom, tanbehni sukut saqlab eshitganlar. 
5. Qarashda noravo narsada kar bo‘l, tinglashda noloyiq, gap-so‘zda kar 
bo‘l. 
6. Тinglash ham so‘zlashga kam baholanmaydigan mehnat bo‘lib, uni 
qonun-qoidalariga amal qilsangiz, yaxshi suhbatdosh bo‘lishni birinchi va 
eng muhim shartiga amalda qilgan bo‘lasiz. 
7. Ona tilidan mahrum bo‘lish — onadan ajrab qolishdan ham 
mudhishroq. 
8. Ey, qobil farzandi arjumand, iloyo, sizning yomon ko‘zdan, 
nogahoniy ajal, balo-qazolardan, bevaqt o‘lim va tuhmatlardan o‘z panohiga 
asrasin.