Statik biokimyо
Download 1.11 Mb. Pdf ko'rish
|
Kitob 5427 uzsmart.uz
- Bu sahifa navigatsiya:
- Nazorat uchun savollar
2R-COONa + CaCI
(RCOO) 2 + 2NaCI Uchinchi probirkaga qo’rg’oshin atsetatning 10% li eritmasidan 3-4 tomchi qo’shiladi, bunda yog’ kislotalarning suvda erimaydigan qo’rg’oshinli tuzi hosil bo’ladi. Nazorat uchun savollar 1. Yog’larning eruvchanligi qanday aniqlanadi? 2. Yog’larning eruvchanligi deganda nimani tushunasiz? 3. Yog’lardagi glitseringa xos sifat reaktsiya qanday bajariladi? 4. Yog’larga xos sifat reaktsiya deganda nimani tushunasiz? 5. Biologik suyuqliklardan yog’ qanday ajratib olinadi? 6. Biologik suyuqliklardan yog’ ajratib olish uchun nimalarga e’tibor qaratiladi? 7. Biologik suyuqliklardan yog’ ajratish nimaga asoslanadi? 8.Biologik suyuqliklardan yog’ ajratib olish uchun sutdan tashqari yana qanday mahsulotlardan foydalanish mumkin? 9. Yog’larning sovunlanishi deganda nimani tushinasiz? 10. Yog’lardan yog’ kislotalar qanday ajratib olinadi? QSILLAR KIMYOSI Nazariy tushuncha: Tirik organizmlarning tashkil topishida va ularda hayotiy jarayonlar amalga oshishida oqsillarning roli katta. Ular barcha tirik organizmlar, bir hujayrali suv o‘simliklari va bakteriyalar, ko‘p hujayrali hayvonlar hamda odam organizmi, tirik organizmlar bilan jonsiz tabiat chegarasida turuvchi viruslar tarkibining ajralmas qismini tashkil qiladilar. Hujayrada yuz beradigan har qanday kimyoviy o‘zgarish oqsillar ishtirokisiz amalga oshmaydi. Umuman olganda oqsillar hujayrada boshqa kimyoviy komponentlarga qaraganda ancha ko‘p jarayonlarda xilma-xil funktsiyalarni bajaradi. 1. Katalitik funktsiyasi- shu vaqtgacha kashf etilgan barcha biologik katalizatorlar ya’ni fermentlar oqsillardir. Нozirgi vaqtda 2000 dan ortiq fermentlar ishtirokida boradigan reaktsiyalar ma’lum. 2. Oqsillar zahira oziq manbai vazifasini ham bajaradi. Masalan, tuxumdagi-albumin, sutdagi-kazein, bug‘doydagi-gliadin, makkajo‘xoridagi-zein oqsillari tirik organizmlarning rivojlanishi uchun zarur oziq bo‘ladi. 3. Transport funktsiyasi. Gemoglobin, gemotsianin oqsillari qonda O 2 va CO 2 ni tashiydi. Qon plazmasi oqsillari, albumin va ba’zi globulinlar, yog‘ kislotalar, lipidlar, temir, mis kabi metal ionlarini tashiydi. 4. Нimoya funktsiyasi. Organizmning immunologik tizimi tanaga kirgan bakteriya, toksin va viruslarga qarshi javob reaktsiyasi sifatida oqsil tabiatli antitelalar ishlab chiqaradi hamda ularni parchalab zararsizlantiradi. Masalan, qondagi fibrinogen va trombin oqsillari qon quyuqlashishida ishtirok etadi. 5. Qisqarish funktsiyasi. Muskullarning qisqarishi oqsillar ishtirokida kechadi. Masalan, aktin va miozin oqsillari muskullar qisqarishida ishtirok etsa, diyenin oqsili eng sodda organizmlar xivchinlarning harakatlanishida ishtirok etadi. Bundan tashqari miozin yana fermentlik faoliyatiga ham ega. 6. Struktura funktsiyasi. Teri, suyak, tirnoq, soch, tuyoqlar asosan ( -keratin va kollagen oqsillaridan, hashoratlar skeleti sklerotindan, pilla ipagi fibroindan tashkil topgan. 7. Oqsil gormonlar. Bir qator ichki sekretsiya bezlarining mahsulotlari peptid va oqsil tabiatiga ega. Masalan, insulin, o‘sish gormoni va boshqalar. Ular organizmda moddalar almashinuvini rostlab turadilar. Bundan tashqari oqsillar yana juda ko‘p biologik faol strukturalarning tuzilishida va funktsiyasida ishtirok etadilar. Masalan, hayvon zahiralarining aksari oqsil tabiatiga ega, ko‘rish pigmenti rodopsin, informatsiyani hujayra ichiga uzatadigan membrana yuzasidagi maxsus tuzilma retseptorlar oqsillarni boshqa molekulalar bilan bergan kompleksidir. Oqsillar asosan uglerod (50-55 %), kislorod (21-24 %), vodorod (6,5-7,3 %), azot (15-18 %), oltingugurt (0-2,5%) elementlaridan tashkil topgan. Ana shu elementlardan birontasi yetishmasa, oqsillar mutlaqo sintezlanmaydi. Bu elementlar ichida eng xarakterli narsa azot miqdori, uning o‘rtacha miqdori 16 % ni tashkil qiladi. Shunga muvofiq, oqsil tarkibidagi azot miqdori asosida ayni biologik ob’ektdagi oqsil miqdorini aniqlash mumkin. Ayrim oqsillar tarkibida fosfor, yod, temir, rux, marganets va boshqa elementlar ham uchraydi. Oqsillar kislota yoki ishqor ishtirokida 100-110 0 atrofida 24 soat qaynatilsa, to‘liq gidrolizga uchraydi. Нosil bo‘lgan mahsulotlar aminokislotalardir. Umuman olganda tabiatda 300 ga yaqin aminokislotalar ma’lum bo‘lib, shulardan 20 xili oqsillar tarkibida doim, ba’zilari ayrim hollarda uchraydi. Ularni proteinogen aminokislotalar deb ataladi. Download 1.11 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling