Strategiyalíq menedjment 5230200-Menedjment (tarmaqlar hám tarawlar boyınsha) bakalavr talim bagdarı studentleri ushın oqíw qollanba

2.7. Strategiyanı jaratıwǵa(payda etiwge) hár qıylı qatnaslar 
Strategiya dúziwge qatnaslar tómendegishe boladı
11
: 
1)Bas strategiyalıq qatnas- bunda strategiyanı menedjerdiń ózi islep shıǵadı. 
Bunday 
jaǵdayda juwapker kárxananıń awhalın bahalawǵa, alternativ 
strategiyalarǵa hám strategiya detallarına kúshli tásir etiwshi tiykarǵı strategiyalıq 
hám tiykarǵı isbilermen sıpatında shıǵadı. 
2)Wákilliklerdi beriwge qatnas- bunda strategiyanı dúziw xızmetkerlerge 
yamasa komissiyaǵa tapsırıladı. Bunday jaǵdayda juwapker menedjer strategiyanı 
islep shıǵıwdı basqalarǵa,tiykarınan, strategiyalıq jobalastırıw boyınsha personalǵa 
yamasa isenim bildirilgen xızmetkerlerden duzilgen arnawlı komissiyaǵa tapsıradı. 
3)Qospa (kollaboracion) qatnas- bul aldıńǵı eki qatnas ortasındaǵı aralıq 
variant. Bunday usuldıń eń kúshli tárepi sonnan ibarat, strategiyanı islep shıǵıw 
kimlerge tapsırılǵan bolsa, onı sol tapsırılǵanlardıń ózleri orınlaw kerek boladı. 
4)Iniciativalı qatnas. Bunday qatnasta menedjer kelisilgen strategiyanı islep 
shıǵıw ushın strategiya detalların islep shıǵıwdan da, «ideyalar generatorları» 
toparın basqarıwdan da mápdar emes. Biraq, menedjer optimal strategiyanı islep 
shıǵıw, qorǵaw hám turmısqa engiziw ushın ushın menedjerlerdiń ózlerin 
baǵdarlaydı. Strategiyanı islep shıǵıw ushın menedjerler paydalanıwları múmkin 
bolǵan tórt tiykarǵı qatnastıń hesh biri eń jaqsı qatnas sıpatında júzege shıqpaydı. 
Olardıń hár biriniń kúshli hám kúshsiz tárepleri bar. 
Kompaniya hám menedjerler strategiyanı islep shıǵıw boyınsha variantların hár 
túrli orınlaydı.Kompaniya iyesi tárepinen basqarılatuǵın kishi kompaniyalarda 
strategiyanı islep shıǵıw nárásmiy keshedi. Iri kárxanalar strategiyanı hár jılı hár 
11
Strategic Management concepc and cases. Arthur A. Thompson. Jr. A.J Strikland. p.51 

---

26 
qıylı jobalastırıwǵa hám islep shıǵıwga uqıplı. Strategiyanı belgilewdiń 
shólkemlesken procesinde menedjerler jeke ózleri qatnasadı.
Strategiya ruwxıy aǵartıwshılıq tárepten kúshli hám bekkem bolıwları kerek. 
Kompaniyanıń hár bir háreketi ádep-ikramlıq, ruwxıy-aǵartıwshılıq sheńberinde 
bolıwları lazım. Kompaniya múlk iyeleri, xızmetkerler, qarıydarlar, jetkerip 
beriwshiler hám jámiyet aldında juwapkerli. Kompaniyanıń jetkerip beriwshiler 
aldındaǵı juwapkershiligi bazar qatnasıqlarına tiykarlanadı. Kompaniya menen 
jetkerip beriwshiler hám sherik, hám óz ara básekiles sanaladı. Sonıń ushın olar 
ortasındaǵı qatnaslar anıq belgilep alınıwları lazım. 
Jámiyet kóz qarasınan hár bir kompaniya «jaqsı puxara» túsinigine sáykes 
bolıwı, óz wazıypaların hadallıq penen orınlawı, yaǵnıy salıqlardı óz waqtında 
tólewleri lazım.